Mümkün mertebe ayet ve hadislerden yararlanarak, bu mevzuu açıklamaya çalışacağız.

Allah-u Teâlâ, Kur'an-ı Kerim'de şöyle buyurmaktadır:

“Rabbin, kendinden başka kimseye ibadet etmemenize, anne ve babaya iyilik etmenize hükmetti. Onlardan biri veya her ikisi senin yanında yaşlılık dönemine ulaşırsa, onlara "Of!" bile deme; onları azarlama ve onlara güzel söz söyle. * Şefkatle onlara tevazu kanadını ger ve, "Rabbim! Çocukken beni yetiştirdikleri gibi sen de onlara merhamet et." de.” [1]

Bir başka ayet-i kerimede şöyle buyurmaktadır:

“Biz insana, ana babası hakkında tavsiyede bulunduk. Annesi onu, güçsüzlük üstüne güçsüzlük ile taşıdı. Onun sütten ayrılması, iki yıl içinde olur. Bana ve ana babana şükret diye (ona tavsiyede bulunduk). Dönüş, ancak banadır.” [2]

Görüldüğü gibi bu ayetlerde Allah-u Teâlâ, anne babaya iyilik etmeği, onlara şükretmeyi kendi ibadeti ve şükrüyle yan yana zikretmiştir. Bu da anne-babanın Hak Teâlâ indindeki makamını ve onlara iyilik ve itaat etmenin önemini göstermektedir. Onun için anne-babaya itaat etmek günah ve farz olan şeyler haricinde farzdır. Hatta anne-baba evladını sünnet olan bir ameli yapmaktan nehy edip başka bir işe emrederse, onların dediğini yapması gerekir.

Bir gün bir kişi Hz. Resulullah'a (s.a.a) gelerek “ya Resulullah! Anne-babanın evlatları üzerindeki hakkı nedir?” dedi. Hz. Peygamber (s.a.a) şöyle buyurdu: "Onlar senin cennet ve cehennemindir."

Yani onlara yapacağın iyilikler ve onlara karşı vazifelerini yerine getirmenle cenneti kazanabilirsin. Ama onlara karşı vazifelerini yerine getirmezsen cehennemi hak etmiş olursun.

Hz. Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: "Anne-babaya iyilik yapmak en büyük farizadır."

İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: "Allah, anne-babaya iyilik etmeyi emretmiştir" ayetini şöyle açıklamıştır:

"İyilik etmek onlarla iyi geçinmek ve ihtiyaçlarını ağız açıp istemeden yerine getirmektir..."

Yine Resul-i Ekrem (s.a.a) şöyle buyurmuştur:

"Kim ömrünün uzamasını ve rızkının bollaşmasını istiyorsa, anne-babasına iyilik etsin ve akrabalarına sılayı rahimde bulunsun."

Resul-i Ekrem (s.a.a) şöyle buyurmuştur:

"Kıyamet gününde iyilerin efendisi, ölümlerinden sonra anne ve babalarına iyilik yapan kimselerdir."

----------------

[1]- İsra, 23-24.

[2]- Lokman, 14.