Bismillahirrahmanirrahim

Modern Batı, doğa üzerinde egemenlik hayaliyle büyük bir bilgiye ulaştı ve yeni bir medeniyet inşa etti. Bu medeniyet yalnızca yeni sosyal ilişkiler ve kültür getirmekle kalmadı, aynı zamanda yeni bir insan bilimi ve din bilimi de tesis etti. Ancak yeni medeniyet, maneviyat alanında bazı uyuşmazlıklara neden oldu.

Bilim ve din arasındaki çatışma ve gelenek ile modernizm arasındaki çelişki, özellikle Batı'da insanların din ve maneviyatla uyumsuzluğunun örnekleriydi. Bu durum, dinin ve maneviyatın her alanda geri çekilmesine neden oldu. Ancak modernizmin sonuçları ve ayrıca İmam Humeyni'nin (r.a) liderliğindeki İran İslam Devrimi'nin zaferi ve dini söylemin ortaya çıkması, maneviyat ağacının yeniden canlanmasına yol açtı.

Öte yandan, dünya kapitalist şirketleri ve küresel liderler, insanların uyanışını ve hakiki maneviyata yönelişini kendi çıkarları için tehlikeli gördüğünden, bu eğilime şiddetle karşı çıktılar. Teknolojinin maneviyatla baş edemeyeceğini ve maneviyatın güç yaratan bir olgu olduğunu fark ettiler. Bu nedenle hakiki maneviyata karşı sahte bir maneviyatla mücadele etmeye başladılar ve maneviyat arayan insanlara, maneviyatın hakimiyetinin tehlikeli olduğunu ve teknoloji hakimiyetinin maneviyat hakimiyetinden çok daha iyi olduğunu inandırmaya çalıştılar.

Maneviyatlar arasındaki çatışmanın elbette eski bir tarihi vardır ve hakiki maneviyatın temsilcileri olan peygamberler, her zaman bu çatışmaları çözmek ve hakiki maneviyatı tanıtmak için arabulucu rolü oynamışlardır.

Maneviyat, dünya geleceğinde önemli ve hayati bir konudur. Ahir zaman ile ilgili rivayetler, o dönemdeki inananların imtihanının farklı maneviyat yorumlarına bağlı olduğuna vurgu yapar. Bu nedenle hakiki maneviyatı sahte maneviyattan ayırt etmek zorunludur. Kur'an, doğruyu yanlıştan ayırmak için doğruluk ve insafı ölçüt olarak gösterir. Dolayısıyla doğruluk ve erdemlilik, hakiki maneviyata girmek ve onu sapmalardan korumak için iki yol olarak görülebilir.

Kur'an, peygamberlerin ve Allah'ın velilerinin tebliğden sonraki ilk görevini zulüm, taşkınlık ve cehaletle mücadele olarak tanımlar. Doğuştan gelen erdemlerden kaynaklanan bu destansı mücadele, hakiki maneviyatı ayırt etmenin bir göstergesidir. Başka bir deyişle, diğer sahte maneviyatlarda bulunamayan şey, bu destansı mücadeledir ve hakiki maneviyat, destan üreten bir maneviyattır.

Modern İnsanın Kayıp Değeri: Maneviyat

"Bilimin Özerkliği" meselesi, 19. yüzyıl düşüncesinin özelliklerinden biridir. Bilimin insanlığın tüm gizemlerini çözeceği ve tüm soruları yanıtlayacağı düşünülür. Bu nedenle o dönemde bilimin işlevi, dinin işlevinin yerine geçti ve dini beklentiler bilime devredildi.

Avrupa'nın önde gelen sosyologlarından Alvin Gouldner bu konuda şöyle yazıyor: "18. ve 19. yüzyıllarda geleneksel dinlerin çöküşünden sonra, bilim giderek artan bir şekilde yaşam felsefesinin rolünü üstlendi. İnsanın toplumu ve diğer varlıkları 'Allah'ın yaratıkları' olarak görmesi yerine, bilim 'varlıkta birliği sağlamayı' insan ırkının diğer yaratıklara üstünlüğü yoluyla gerçekleştirmeye çalıştı. Allah'a ideolojik çekim merkezinin odağı olarak bakmak yerine, toplum ve insanı vurguladı."

Batı, Rönesans'tan sonra ve bilimsel ve teknik kazanımlarla birlikte, din ve bilim arasındaki mücadeleyi gündeme getirdi. Din mensuplarının önüne yeni sorular koyarak ve maneviyatın uykulu karanlığında şüphe uyandırıcı gürültülerle dini ve dindarlığı yaşamın sahnesinden uzaklaştırdı. Sonunda din ve bilim alanlarını çeşitli yorumlarla birbirinden ayırdı.

Ancak maneviyatı aşağılama zamanı geçmiş, şimdi maneviyatı çarpıtma zamanıdır. Teknoloji ve sosyal refahın artmasıyla, insan yaşamına huzur egemen olması yerine, yıkıcı savaşlar, başkalarının haklarına tecavüz, eşi görülmemiş tecavüz ve katliamlar ortaya çıktı. Bugünün insanı, her zamankinden daha fazla maneviyat boşluğunu içinde hissediyor.

Anthony Giddens bu konuda şöyle yazıyor: "Birleşik Devletler'de fundamentalist dini örgütlerin büyümesi, son yirmi küsur yılın en belirgin özelliği olmuştur. Fundamentalizm, İncil metinlerinin kesin ve nesnel yorumlarına geri dönmeyi vurgulayan çeşitli inançlar için yetersiz bir etiket"tir. Bu durum, o kadar açıktır ki kanıta gerek yoktur; ancak olağanüstü deneyimlere olan ilgiyi, modern insanın maddi yaşamını yıkmaya olan arzusunun bir kanıtı olarak görmek mümkündür. Kesin olan şudur ki, dünya dini ve manevi bir yeniden doğuş yolundadır.

Chicago Üniversitesi İlahiyat Profesörü Martin Marty bu konuda şöyle diyor: "Bize, ilerlemeci fikirlerin gelişmesi, bilimin yayılması ve akılcılığın ilerlemesiyle eski tanrıların gideceğini ve onların gitmesiyle insanlığa özgürlük ve mutluluğun geleceğini vaat ediyorlardı. Ancak şimdi bilginin sınırlarının anlaşılmasıyla, teknoloji ilacı bazı iyileştirici özellikleri nedeniyle değerlidir; ancak bu ilacın alanı ve etkisi sınırlıdır. Bu nedenle tapınılacak bir şey değildir. Dolayısıyla bugünün Amerikan toplumunun özelliklerinden biri, çeşitli biçimlerde kendini gösteren dini ve manevi yeniden doğuştur." [1]

Toplu iletişim olanaklarının gelişmesiyle, kültürlerin aktarımı, görüşlerin çatışması ve dinsiz yaşam veya maneviyatsız dindarlık deneyimi, dünya çapında maneviyata ve maddenin ötesine doğru bakışta etkileyici bir dalganın yayılmasına neden oldu. Bu durum, maneviyatın çoklu yorumlarına ve dolayısıyla maneviyatlar arasındaki çatışmaya yol açtı. Zaman zaman ortaya çıkan ve kandırıcı sözlerle taraftarlarını kendine çeken bazı yapay mezhepler ve akımlar bunun kanıtıdır. Birçok insan günlük yaşamın psikolojik ve maddi sonuçlarından bıkmıştır. Bu yorgunluk ve amaçsızlık, özellikle maddi refah ve konfora daha fazla sahip olan Batı toplumlarında daha belirgindir.

Amerikalı gazeteci ve araştırmacı Bill Myers, araştırma sonuçlarını sunarak şöyle diyor: "Dünya çapında insanlar materyalizmden ve maddecilikten bıktı; hızla maneviyata geri dönüyor ve bu dönüş bir süredir başlamış durumda."

Dünyaya kısa bir bakış, her hür düşüneni itiraf ettiriyor ki, dünya bir dönüşüm içinde ve bu dönüşüm maneviyata yönelme ve gökyüzüne doğru bir yol bulma çabasıdır. Bu büyük düşünce ve görüş alışverişinde, Hristiyanlık öğretilerinin mantıksız, gizemli ve anlaşılmaz olması, dini metinlerin lafızlarının ilahi olup olmadığına dair şüphe bir yandan, İslam korkusu ve İslam ve hakiki maneviyata karşı büyük saldırı diğer yandan, maneviyatın çoklu yorumlarına neden olmuştur.

Küresel liderler, İran İslam Cumhuriyeti'nin kuruluşu ve yeni dini medeniyetin ortaya çıkmasıyla çıkarlarının zarar gördüğünü görünce, hakiki maneviyata karşı koymak için bizzat maneviyatla savaşmaya karar verdiler. Artık maneviyatı aşağılama zamanı değil, onu çarpıtma zamanı olduğunu ve teknolojinin hakiki maneviyatla baş edemeyeceğini iyi anladılar. Teknolojinin hakiki maneviyatla mücadelesindeki yetersizliğinin somut örneği, 2006 yılında Siyonist rejimin Lübnan Hizbullah'ına karşı 33 günlük savaşıdır. Maneviyatın güç yaratan bir olgu olduğunu ve teknoloji açısından Hizbullah'tan çok daha üstün olan Siyonist rejimin yenilgiyi kabul ettiğini gördüler. Hizbullah'ın sloganı ve maneviyatı alanda galipti, teknoloji değil. Ayrıca bu rejimin Gazze halkıyla 22 günlük savaşı da buna başka bir örnektir.

Bu nedenle, maneviyatı çarpıtmaya ve saf, gerçek maneviyata karşı bir maneviyat oluşturmaya giriştiler. Büyük miktarlarda para harcamak ve dünya kamuoyunda itibar kaybetmek yerine,[2] çeşitli yarı-askeri gruplar oluşturdular ve hakiki maneviyatın görünümünü bulandırdılar. Devasa medya güçleriyle önce "İslami maneviyat" adı altında akıl ve insanlıktan uzak, şiddet dolu bir maneviyat tanıttılar. İkinci olarak, insan gücü harcamadan çeşitli maneviyatların çatışmasına yol açtılar. Sonunda maneviyat arayışındaki insanlara, maneviyatın egemenliğinin teknoloji egemenliğinden çok daha kötü olduğunu anlatacaklardır.

Eğer intihar eylemlerini gerçekleştiren kişilerin düşünce ve eylemlerini incelersek, kolayca anlayacağız ki bu eylem maddi şeylerden, nimetlerden veya maddi derece yükselmelerinden kaynaklanmamaktadır. Çünkü her bireyin sahip olduğu en yüksek ve en büyük varlığı kendi hayatıdır. Kesinlikle kişinin maddi hayatının ötesinde daha yüksek bir hayat ve huzur olmalıdır ki, o hayat ve huzuru elde etmek için kendi maddi hayatını feda etmeye razı olsun.

Bu tür eylemlerde tutuklananların çoğu, öldükten sonra peygamberle ve meleklerle bir arada olacaklarını itiraf etmişlerdir. Dünya liderleri, hak ve batıl arasındaki cepheyi çizmek yerine, iki cepheyi birbirine benzetebileceklerini anlamışlardır. Bu durumda hak ile batılı ayırt etmek zorlaşacaktır. Böylece hakiki maneviyatı yok ederken, karşı-maneviyatı yerleştirerek kendilerine ve müttefiklerine büyük bir kazanç sağlayacaklardır.

Birçok siyasi ve güvenlik uzmanı, özellikle Amerikan Cumhuriyetçi Partisi taraftarları, dünya genelinde güvensizliği artırmaya ve savaş çıkarmaya sürekli olarak inanmaktadırlar. Böylece Amerikan askeri sanayi, petrol şirketleri ve diğerleri desteklenecektir. Her ne kadar bu yolla Amerikan halkının vergi gelirlerinin büyük bir kısmı Amerikan Savunma Bakanlığı'na harcanıyor olsa da,[3] diğer yandan Arap ülkelerinin 'silah satın almak' ve 'terör gruplarına yardım etmek için' harcama yapmasına zemin hazırlanmaktadır. Ayrıca, bazı Batı ve Amerika müttefikleri ve destekçileri bu yolla askeri ve siyasi destek görmekte, toplamda dolaylı olarak askeri ve siyasi harcamalar Amerika'nın ve müttefiklerinin çıkarları için harcanmaktadır. Öte yandan, Amerika'nın bazı ülkelerde müdahale, varlık gösterme ve işgal etme, askeri üsler kurma gibi faaliyetlerinin zemini hazırlanmaktadır ve elbette bu durum petrol piyasası ve küresel ticareti de etkileyecektir.

Devam Edecek…

Mecit İzedi

-------------

[1]- Bak: Hosropenah, s.157, 1382 hş.

[2]- İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch), 1701 sayılı kararın verilmesinden bir ay sonra, İsrail rejiminin 33 günlük savaşta savaş suçlarını işlediğini ve şehirleri ile yerleşim bölgelerini hedef aldığını doğruladı.

[3]- Pentagon için yılda 500 ila 1000 milyar dolar arasında çeşitli şekillerde bütçe ayrılmaktadır.