Kur’an-ı Kerim’in bahsettiği konulardan biri, insanın düşmanlarını tanımaktır. Kur’an-ı Kerim’in ayetlerinin bir kısmı bu konu ile alakalıdır.

Bu düşmanların bir kısmı, insan yaradılışından günümüze kadar insan ile var olup kıyamete kadar da devam edeceğidir. Düşmanların bir kısmı dâhili; bir kısmı da haricidir. Bazen aşikâr, bazen gizlidir; bazen düşmanlığını aşikâr eder ve bazen de saklar. Bazen küçük ve önemsiz, bazen büyük ve tehlikelidir.

Bazen dost olarak yaklaşır ve alenen meydana çıkar. Bu durumda bu düşmanı tanımak ve özelliklerini bilmek zaruret ve gerekliliktir. Bazen siyasi, bazen ekonomik, bazen kültürel ve ahlaki, bazen de savaş meydanında belirir ve kendini gösterir. Buna göre hangi alanda olursa olsun, saldırı stratejisi farklı olup vuracağı darbede farklı olur. Bu yüzden düşmanın tanınması zaruri ve gereklidir.

Örnek Düşmanlar

1- Şeytan

Şeytan açık bir düşmandır. Allah (c.c) Kur’an-ı Kerim bu konuda şöyle buyuruyor:

“Ey Âdemoğulları! "Şeytan'a kulluk etmeyin; o size apaçık düşmandır.” [1]

Ayette geçen düşmana ibadetten kasıt, itaattir. İmam Sadık (a.s) bir hadisinde şöyle buyurmuştur:

“Her kim bir günah için başkasına itaat ederse, ona ibadet etmiş olur” [2]

2- Küffar

Kâfirlerin düşmanlığı çok eskilere dayanmakta köklü ve daimidir.

“Şüphesiz, kâfirler size apaçık düşmandır.” [3]

3- Yahudiler ve Müşrikler

Yahudilerin Müslümanlara olan düşmanlığı çok eskilere dayanmakta ve çok köklüdür. Kur’an bu konuda şöyle buyuruyor:

“Kuşkusuz, insanlar içerisinde iman edenlerin en çetin düşmanı olarak Yahudileri ve (Allah’a) ortak koşanları bulursun.” [4]

4- Çevremizdeki Bazı Düşmanlar

Eş ve evlat görevi yerine getirmede insana engel olurlarsa, cenneti ve ahireti insanın elinden alırlar. Bu yüzden bu tarz eşler ve evlatlar düşman olarak addedilmektedirler. Kur’an-ı Kerim’de konu ile şöyle buyurulmuştur:

“Ey iman edenler! Eşlerinizden ve çocuklarınızdan size düşman olanlar vardır. Onlardan sakının.” [5]

Ayetin tefsirinde İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Müslümanlardan bazıları Mekke’den hicret etme kararı aldıklarında bazılarının eşleri ve evlatları babalarının ve eşlerinin hicretine engel oldular. Onlara, 'Allah rızası için gitmeyin; eğer siz giderseniz, biz sahipsiz kalırız' dediler. Bunun üzerine bazıları hicret etmekten vazgeçti ve kaldılar.” [6] Bu durum üzere Allah (c.c) Teğabun suresinin 14. ayetini göndererek Müslümanları bu tarz önerilere uymamaları, eşe ve evlada itaat etmemeleri konusunda uyardı; ancak bazıları bu uyarıları dikkate aldılar ve onlara ‘Allah’a yeminler olsun ki eğer bizim ile hicret etmez ve daha sonra hicret edip Medine’de bizim yanımıza gelseniz sizleri kabul etmeyeceğiz’ dediler ve hicret ettiler. Allah (c.c) ayetin devamında onlara eğer onlar daha sonra sizlere katılırlarsa, geçmişi unutun, diye emredildiler. “Eğer affeder (hatalarından) vazgeçer ve bağışlarsanız, (bilin ki) Allah çok bağışlayandır ve sürekli merhamet edendir.”  

Bu esasa göre aile içerisinde vazife ile içgüdüsel dürtü arasında denge sağlanmalıdır. Ne nefsani olarak hareket edip hicret, cihat vazifesinden vazgeçilmeli ve ne de aile görmezden gelinip ihmal edilmelidir.

5- Nefs-i Emmare

Allah Resulü (s.a.a) bir hadisinde şöyle buyurmaktadır:

“Senin en büyük düşmanın içindeki nefsindir.” [7]

Zayıf nefsin günaha meyletmesi insanı kötülüklere sürükleyeceği açıktır. Bu yüzden nefsin ibadetler aracılığı ile güçlendirilmesi gerekmektedir.

6- Gazap ve Şehvet

İmam Ali (a.s) bir hadisinde şöyle buyurmuştur:

“İnsanın en büyük düşmanı gazabı ve şehvetidir” [8]

Her mektep ve ideolojinin ilerlemesinin önündeki en büyük engel, o mektebe karşı kurulan tuzaklar ve hazırlanan projelerdir. Kur’an-ı Kerim, Allah yoluna engel olmaya çalışanları yermiş ve şöyle buyurmuştur:

“Gerçekten inkâr edip Allah’ın yolundan alıkoyanlar uzak bir sapıklık içine düşmüşlerdir.” [9]

Başka bir ayette de şöyle buyuruyor:

“Küfre düşenlerin ve halkı Allah'ın yolundan alıkoyanların azaplarını, bozgunculuk çıkardıkları için kat kat artırırız.” [10]

Bu yüzden her Müslüman, düşmanı iyi tanımalı, komplolarını bilmeli ve ona göre de tedbir almalıdır.

Devam Edecek...

----------

[1]- Yasin 60.

[2]- Kâfi, c. 2, s. 398.

[3]- Nisa 101.

[4]- Maide 82.

[5]- Teğabun 14.

[6]- Numune Tefsiri, 14. Ayetin tefsiri.

[7]- Mecmuayı Verram, c. 1, s. 59.

[8]- Ğureru’l-Hikem, c.1, s.210.

[9]- Nisa 167.

[10]- Nahl 88.