…

Öfke Yönetimi

Ne yazık ki bu çağda en az kontrol edilen duygulardan biri öfkedir. Çoğu zaman başkalarının uygunsuz davranışlarına karşı ortaya çıkan bu duygu, ilişkilerin bozulmasına yol açmaktadır. Emirü’l-Müminîn Ali (a.s), öfkeyi bir çeşit delilik olarak tanımlamıştır; “Çünkü öfke anında insan ya pişmanlık duyar ya da pişmanlık hissetmezse bu delilik sürekli hale gelir” buyurmuştur. [1]

İmam (a.s) ayrıca şu tavsiyede bulunuyor:

“Öfkeni bastır ve güç sahibiyken bağışla; öfke anında ise, alçakgönüllü ol ki geleceğin hayırlı olsun.” [2]

Zira öfkeye hâkim olmak, onun sönmesinden sonra kişiye huzur ve rahatlık sağlar.

Öfkenin kaynağı, aklın şeytanın esaretine düşmesidir. Emirü’l-Müminîn Ali (a.s), şeytanın vesveselerinden uzak durmaya özellikle dikkat çekmiştir. [3]

İmam (a.s) tavsiye etmektedir ki, “Öfkeni bastır ve güç sahibiyken bağışla; öfke anında ise, alçakgönüllü ol ki geleceğin hayırlı olsun.”

İtidal ve Orta Yol

Gençlerin özellikle önem vermesi gereken konulardan biri, itidal ve orta yolu gözetmek, ifrat ve tefritten kaçınmaktır. Zira ifrat ve tefritten herhangi birine yönelmek, hakikatten sapmaya neden olur. Emirü’l-Müminîn Ali (a.s) bu hususta şöyle buyurmaktadır:

“En çok sevmen gereken iş, hakta orta yolu tutmaktır.” [4]

Çünkü insanın yaşamındaki en büyük başarıları, programlarında ve kararlarında gözettiği denge ve orta yola bağlıdır.

İnsanlarla Güzel Geçim

Ne yazık ki günümüz gençlerinin insanlarla kurduğu ilişkiler çoğu zaman sağlıklı değildir ve ahlaki ilkeler yeterince gözetilmemektedir. Hatta denilebilir ki pek çok genç, insanlar ile doğru biçimde nasıl iletişim kurulacağını bilmemektedir. Bu durum, İslam kültür ve medeniyetinin özünü tehdit eden bir sorun haline gelmiştir. Giyim tarzı, konuşma biçimi, eğlence ve meşguliyetler gibi kültürel unsurlar istikrarsızlık göstermekte ve kültürün asil olmasına dair kaygılar doğurmaktadır.

Gençlerde ve ergenlerde görülen önemli problemlerden biri de sosyal ilişkilerdeki eksikliktir. Bu eksiklik, gencin faydalı ve etkili bir toplumsal ilişki kurma becerisinden yoksun kalmasına yol açmaktadır. Onlarda böylesi bir anlayış gelişmediğinde ise, bireyin toplum içinde aktif olduğu dönem olan gençlik çağında kesinlikle bu eksiklik hissedilmektedir.

Kişinin diğer insanlarla kurduğu ilişki biçimi ve onlara nasıl davrandığı, toplumsal ilişkiler üzerinde belirleyici bir etkiye sahiptir. İmam Ali (a.s) bu bağlamda şöyle buyuruyor:

“İnsanlarla öyle geçinin ki öldüğünüzde arkanızdan gözyaşı döksünler ve eğer sağ kalırsanız, size kavuşmayı özlemle istesinler.” [5]

Emirü’l-Müminîn Ali’nin (a.s) nazarında insan, yalnızca Allah’a karşı değil; ailesine, dostlarına, yurttaşlarına ve hatta Allah’ın bütün mahlukatına karşı da sorumludur. Bu nedenle, “beni ilgilendirmez” diyerek sorumluluktan kaçamaz. Bu dünya görüşü, bireyin kendisini başıboş ve sahipsiz görmesine engel olur.

Sıla-i Rahim

Güzel geçimin en önemli örneklerinden biri, sıla-i rahimdir. Ancak günümüzde gençlerin çoğu bu sorumluluktan uzaklaşmakta, kendi yalnızlık mağaralarına çekilmekte veya yalnızca arkadaş çevrelerine sığınmaktadırlar. Emirü’l-Müminîn Ali (a.s), 139. hutbesinde bu önemli konuya özellikle dikkat çekmiştir.

Akıllı ve Bilgili Kimselerle İstişare

İslam’da bireycilik ve istibdat (keyfi yönetim, kendi bildiğini okumak) son derece kötülenmiştir. Ne var ki gençler çoğu zaman istişareden uzak durmakta, kendilerini her şeyi bilen konumunda görmekte ve hayatın en önemli kararlarını tek başlarına alabileceklerini sanmaktadırlar. Oysa istişareden kaçınmaları, onları çok sayıda hata ve başarısızlığa sürüklemektedir. Emirü’l-Müminîn Ali (a.s) bu konuda şöyle buyurmuştur:

“Kim başkalarının görüş ve düşüncelerini kabul ederek onlara kulak verirse, doğruyu yanlıştan ayırt edebilir.” [6]

Yine İmam’a (a.s) göre, bilge kişilerle istişare etmek bireyde özgüven duygusu oluşturur ve doğru çözümlere ulaşmasını sağlar. Aksine, kendi bildiğine göre hareket etmek kişiyi helake götürür. [7]

Sonuç

Zikredilen hususlar, gençlerin yaşam tarzını geliştirmek ve hayatlarını sağlıklı bir zemine oturtmak için önemli yolları ifade etmektedir. Bu tavsiyelerden yararlanmak yalnızca yaşamın niteliğini artırmakla kalmaz, aynı zamanda bireylerin ruh sağlığının güçlenmesine de katkı sağlar. Aslında burada dile getirilen hususlar, birer yaşam tarzı becerisidir ve bunların başlıca özellikleri arasında; sorumluluk bilinci, akıl ve tefekkür, öfke kontrolü, adaletli davranış, güzel geçim ve istişare yer almaktadır.

-------------

[1]- Nehcü’l-Belâğa, Hikmetli Sözler 255.

[2]- Nehcü’l-Belâğa, Mektup 69.

[3]- Nehcü’l-Belâğa, Hutbe 121.

[4]- Nehcü’l-Belâğa, Mektup 53.

[5]- Nehcü’l-Belâğa, Hikmetli Sözler 10.

[6]- Nehcü’l-Belâğa, Hikmetli Sözler 173.

[7]- Nehcü’l-Belâğa, Hikmetli Sözler 161.