Bismillahirrahmanirrahim

Dinden uzaklaşma son yüzyıllarda, özellikle yirminci yüzyılda, dünyanın birçok bölgesinde yaygınlaştı. Hatta ateist felsefi akımların ve din karşıtı ideolojilerin ortaya çıkmasına neden oldu. Ancak insan, doğası gereği dine meyilli ve fıtratı dini içeriklerle yaratılışsal bir bağa sahipken, neden dinden kaçan bir tutum sergiler ve neden dinden kaçış genç nesilde daha belirgindir?

Bu soruya cevaben şunu söylemek gerekir: İlahi dinde hiçbir uzaklaştırıcı unsur yoktur. Eğer insanlar dini bilgileri doğru bir şekilde alır ve hak dini doğru bir şekilde anlarlarsa, asla dinden kaçmazlar. Ayrıca akıl ve aşk, her ikisi de dinin özünde yer alır.

Din, hem insanın zihnini ve aklını besler ve hem de insanın kalbine hayat, hareket ve canlılık verir. Dolayısıyla dinden uzaklaşmanın nedenini hak dinin ve dini öğretilerin dışında aramak gerekir. Hiç şüphesiz dinden uzaklaşmanın ortaya çıkmasında birçok etken rol oynamaktadır. Her birey, gençlerin hayatına bakarak ve sosyal davranışlarını inceleyerek, bu meseleyi somut bir şekilde anlayacaktır.

Son yıllarda gençlerimiz arasında yabancı kültüre ve Batı kültürüne eğilim artış göstermiştir. Çeşitli nedenlerden dolayı gençlerin bir kısmı din ve kültürden uzaklaşmıştır. Öyle ki, bazılarıyla din ve kendi kültürlerinden bahsedildiğinde, açıkça dine ilgisizliklerini ve isteksizliklerini ifade etmektedirler. Ancak itiraf etmek gerekir ki, bu dine karşı olan ilgisizlik ve yabancılaşma, dinin kendisinden kaynaklanmamaktadır. Aslında bu durumun sebepleri daha çok dindarların ve din iddiasında bulunanların davranışlarına bağlı olarak ortaya çıkmaktadır.

Yalan propaganda ve gençlerin yabancı kültüre eğilimi

Gençlerin bu reddedici davranışlarının ve yabancı kültüre yönelmelerinin büyük bir kısmı, din hakkında yapılan yanıltıcı ve yalan propagandalardan ve gençler arasında şüphe uyandırılmasından kaynaklanmaktadır. Gençler, sorularına ve şüphelerine tatmin edici bir cevap bulamadıkları için dinden uzaklaşıp, yabancı ve Batı kültürüne yönelmektedirler. Ancak tüm şüpheler ve propagandalara rağmen, gençlerin ruhunda her zaman dinin bir kıvılcımı parlamaktadır. Bu umut ışığı, nihayetinde birçok genci Batı’nın ve yabancı kültürün yozlaşmış dünyasında boğulmaktan alıkoyar ve onları dinin sevgi dolu kucağına geri döndürür.

Genç neslin sorunlarının incelenmesi

Gençlerin anlaşılması, gençler hakkında dikkat edilmesi gereken konulardan biridir. Gençler, bu yaşlarda kendilerini yabancı ve yalnız hissettikleri için sıklıkla geleneklere ve adetlere karşı çıkmaya, ebeveynlerinden ve toplumdan uzaklaşmaya ve sadece yaşıtlarıyla iletişim kurmaya çalışırlar. Bu durumda, gençlerin kendilerini anlayacak ve sırdaşı olacak bir veya birkaç rehbere ihtiyacı vardır. Ergenlik ve gençlik dönemi, insan hayatının en önemli dönemleri olarak kabul edilir.

Bu dönemde bireyin içinde büyük değişimler gerçekleşir. O, ergenlik ve gençlik sınırında ikinci planda olmaktan rahatsızlık duyar ve kendi ayakları üzerinde durmak ister. Duygusal gücü artar ve dostluk dünyasında insanları aşkla severken, kavga ve çekişme dünyasında intikama kadar gidebilir. Bu yaşlarda aşırılık ve radikallik, gurur, kendini tanıma, şüphe, kaygı, hayaller, atılganlık, güçlü mantık, zekâ en yüksek seviyededir ve yetenekler zirveye ulaşır. Bu nedenle bu dönem altın bir fırsattır; çünkü insanın ilerlemesi ve gelişimi bu yaşta şekillenir; çöküş ve düşüş de bu yaşta gerçekleşir.

Ayetullah Hamenei, gençlik dönemini son derece güzel bir şekilde tasvir ediyor: "Gençlik, her insanın hayatında parlak bir olgu, benzersiz ve eşsiz bir mevsimdir. Gencin, özellikle gençliğin başlarında, meyilleri ve istekleri vardır. Yeni bir kimlik oluşturma sürecinde olduğu için, yeni kimliğinin ciddi bir şekilde tanınmasını ister. Ancak genellikle bu gerçekleşmez ve ebeveynler, sanki gencin yeni kimliğini ve kişiliğini tanımıyormuş gibi davranırlar."

Genç, duyguları ve istekleri olan, fiziksel ve ruhsal olarak büyüyen bir bireydir. Yeni bir dünyaya adım atmıştır ve genellikle çevresindekiler, ailesi ve toplumdaki insanlar, bu yeni dünyadan ya habersizdirler ya da ona ilgisiz kalır ve umursamazlar. Bu yüzden genç, kendini yalnız ve yabancı hisseder. İster ergenliğin başında ve ister sonrasında olsun, gençlik döneminde birçok bilinmezle ve yeni meselelerle karşılaşır; onun için soru işareti oluşturan yeni sorunlar ortaya çıkar; zihninde şüpheler ve sorular oluşur. Bu şüphelerin ve soruların cevaplanmasını ister.

Gençlerin din konusundaki gafleti, bilgisizliği ve düşünmemesi

Gençler bilişsel olarak soyut düşünme yeteneğine sahiptirler ve zihinsel olarak zekâlarının en yüksek verimliliğine ulaşırlar. Bu dönemde gençlerin "hayat felsefesine" olan eğilimleri onları ahlaki, siyasi ve dini meselelere yönlendirir. Gençler, dini kimliklerini şekillendirmeye çalışırlar; ancak çeşitli nedenlerden dolayı bu süreçte dini kimlik krizleriyle karşılaşabilir ve bu kimliği iyi tanımlayamazlar. Sonuç olarak kafa karışıklığı yaşar ve sonunda dine karşı ilgisizlik ve uzaklaşma durumu oluşur. Bu krizin nedenlerinden biri, gençlerin bilişsel seviyeleri ile onlara sunulan dini bilgiler arasındaki uyumsuzluktur.

Genç, zihinsel yetenekleri dolayısıyla dini sadece taklit etmez. Çocukluk çağından beri kendisine aktarılan dini inançları bir kenara bırakır ve kendi düşünce seviyesine uygun bir din anlayışını benimsemek ister. Ancak çoğu zaman kendisine sunulan dini içerikler onu tatmin etmez. Kur’an da insanların bilgisizlik ve bilişsel zayıflıklarının inkâra ve inançsızlığa yönelmelerinin başlıca sebeplerinden biri olarak gösterir. Hz. Nuh (a.s) kavmine şöyle der:

وَلَکِنِّیَ أَرَاکُمْ قَوْماً تَجْهَلُونَ.

"Fakat ben sizi cahil bir topluluk olarak görüyorum." [1]

Çekici modeller, insanların özellikle gençlerin davranışlarını öğrenmeleri ve şekillendirmeleri için temel bir rol oynar. Ergenlik ve gençlik döneminde, aileden etkilenme önemli ölçüde azalır ve zaman zaman aile ile gençler arasında çatışma ve anlaşmazlık yaşanabilir. Bu nedenle gençler, kendi değer ve inanç sistemlerini oluşturmak için aile ve önceki eğitmenleri dışındaki kaynaklardan yararlanmayı tercih ederler.

Ailenin dışındaki etkili faktörler arasında rol modeller ve arkadaşlar bulunmaktadır. Bu durumda, gençler için kabul edilebilir örneklerin rolü son derece önemlidir. Arkadaşlar da kendi değer sistemlerini oluşturmak için beğenilen örneklere ihtiyaç duyarlar. Bu koşullarda uygun ve erişilebilir örnekler bulunmazsa, gençler karışıklık yaşayabilir ve ruhsal dengesi değer sınırlarının dışına çıkabilir. Bu durumda kimi zaman sanal örneklerin sığınak haline gelmesi veya tecrübesiz arkadaşların etkisine maruz kalması ya da gençlerin kararsız olduğu zamanlarda pusuda bekleyen tehlikeli kişilerin eline düşmesi mümkündür. Bu da gençler için dinden kaçışın şartlarını ve ortamlarını hazırlayabilir.

------------

[1]- Hud, 29.