“İmam Ali Naki” veya “İmam Hadi” diye meşhur olan Ali b. Muhammed b. Ali b. Musa (Arapça: ابوالحسن علي بن محمد بن علي بن موسی), İmam Cevad'ın (a.s) oğlu ve Şiaların onuncu imamıdır. Hicri kameri 220 yılından 254 yılına kadar, 34 yıl boyunca Şiaların imamet görevini üstlenmiştir.

İmametinin çoğunluğunu Samarra’da, egemen hükumetin doğrudan kontrolü altında geçirdi. Abbasi halifelerinden bir kaçı ile aynı dönemde yaşamıştır. Onlardan en önemlileri Mütevekkil’dir.

İmam Hadi’den (a.s) itikad, Kur’an tefsiri, fıkıh ve ahlak alanında hadisler geride kalmıştır. İmam'ın (a.s) rivayetlerinin çoğunluğu, kelam ilmi konularından teşbih ve tenzih ve cebir ve ihtiyar alanındadır. Ayrıca Şiilerin inançlarını içeren “Camia Kebire Ziyareti” İmam Hadi (a.s) tarafından rivayet edilmiştir.

Vekâlet sistemi aracılığıyla Şiilerle irtibat halinde olan İmam Hadi (a.s), bu yolla onların durum ve sorunlarıyla ilgilenmiştir. Abdulazim Hasani, Osman b. Said, Eyüp b. Nuh, Hasan Raşid ve Hasan b. Ali Nasır, İmam'ın ashap ve öğrencilerinden bazılarıdır.

Doğumu ve Şehadeti

Kuleyni [1], Şeyh Müfid,[2] Şeyh Tusi [3] ve ayrıca İbn-i Esir’e göre İmam Hadi (a.s) Hicretin 212. yılında Zilhicce ayının ortasında Medine yakınlarında “Sarya” denilen bölgede dünyaya gelmiştir. Bazıları da İmam'ın (a.s) Recep ayının ikisinde veya beşinde dünyaya geldiğini belirtmiştir. [4]

Nitekim Şeyh Müfid ve başkalarının rivayet ettiğine göre İmam Hadi (a.s) Hicretin 254. yılında Recep ayında Samarra’da 20 yıl, 9 ay ikamet ettikten sonra şehit olmuştur. [5] Bazıları şehadetinin Recep ayının üçünde gerçekleştiğini belirtmiştir. [6] Başka kaynaklarda da şehadetinin Cemaziyülahir ayının 25 veya 26'sında olduğu kaydedilmiştir. [7] O dönemde Abbasilerin on üçüncü halifesi Mu’tez iktidarda bulunmaktaydı.

Bir rivayete göre İmam Hadi (a.s) Abbasi halifelerinden Mu’tez'in döneminde zehirlenerek şehit edildi. [8] Halk, İmam Hadi’nin (a.s) cenaze töreninde yüzlerine vurmaktaydı. İmam Hadi’nin (a.s) pak naaşını omuzlarına alarak evinden dışarı çıkararak “Musa b. Bağa”nın evinin önünde karar kıldılar. Abbasi halifesi Mu’tez onları gördüğünde İmam Hadi’ye (a.s) cenaze namazı kılmaya karar verdi. Bundan dolayı İmam Hadi’nin (a.s) naaşının yere konulmasını isteyerek ona namaz kıldı, ancak İmam Hasan Askeri (a.s) ondan önce Şialarla birlikte İmam Hadi’nin (a.s) mutahhar bedeni için cenaze namazı kılmıştı. Daha sonra göz hapsinde tutulduğu evlerden birinde toprağa verildi. Cenaze törenine katılanların sayısı o kadar çoktu ki İmam Hasan Askeri’nin (a.s) o toplulukta hareket etmesi oldukça güçleşmişti. Bunun üzerine gençlerden birisi İmama bir merkep getirdi ve halk İmamı evine kadar uğurladı. [9]

İmam'ın kabri şerifleri Irak’ın Samarra şehrindeki Askeriyeyn türbesindedir. 2006 ve 2008 yıllarında teröristlerin saldırısı sonucunda tahrip edilen Askeriyeyn türbesi İran İslam Cumhuriyeti tarafından yeniden restore edilmiştir.

-------------------

[1]- Kâfi, c. 1, s. 497.

[2]- Müfid, el-İrşat, 635.

[3]- Tehzibü'l-Ahkâm, c. 6, s. 92.

[4]- Misbahü'l-Kef'emi, s. 512; Şeyh Abbas Kummi, c. 3, s. 1835

[5]- Müfid, el-İrşat, 649.

[6]- Navbahti, Firakü’ş-Şia, s. 134.

[7]- Erbili, Keşfü’l Gumme, c. 4, s. 7.

[8]-Taberi, Delailü'l-İmame, s. 212.

[9]- Mes'udi, Tercüme-i İsbatü'l-Vasiyye, s. 456.