Bismillahirrahmanirrahim

“Fıtır Zekâtı”nın doğru kullanım alanlarının belirlenmesi, önemli konulardan biridir. Bu mesele fıkhi açıdan özel bir öneme sahiptir ve büyük taklit mercileri bu konuda çeşitli görüşler sunmuşlardır ki, bunların mükellefler tarafından bilinmesi gereklidir.

Büyük taklit mercileri arasında, “Fıtır Zekâtı”nın kullanım alanları hakkında iki ana görüş bulunmaktadır:

Birinci Grup:

İmam Humeyni (r.a) de dahil olmak üzere bir grup merci, “Fıtır Zekâtı”nın kullanım alanlarının, mal zekatının kullanım alanları ile aynı olduğuna inanmaktadır.

Bu görüşe göre, “Fıtır Zekâtı” Kur'an-ı Kerim'de belirtilen zekâtın sekiz kullanım alanının tamamında (fakirler, yoksullar, zekât memurları, kalpleri İslam'a ısındırılmak istenenler, köle azadı, borçlular, Allah yolunda ve yolda kalmışlar) kullanılabilir.

Elbette bu görüşe göre de “Fıtır Zekâtı”nın Şii fakirlere tahsis edilmesi müstehaptır; ancak bu durum sadece müstehap düzeyindedir ve dini bir zorunluluğu yoktur.

İkinci Grup:

Buna karşılık, Ayetullah Hamenei, Ayetullah Sistani, Ayetullah Mekarim Şirazi ve Ayetullah Vahid Horasani'nin de dahil olduğu başka bir grup büyük taklit mercii, daha sınırlı bir görüş sunmuşlardır.

Bu büyük şahsiyetler, farz ihtiyat gereği, “Fıtır Zekâtı”nın kullanım alanının yalnızca Şii fakirlere tahsis edilmesi gerektiği fetvasını vermişlerdir.

Daha açık bir ifadeyle, bu merci grubunun görüşüne göre, Şii bir fakir olduğu sürece, “Fıtır Zekâtı” başka kullanım alanlarına veya Şii olmayan kişilere ödenmemelidir.

Taklit mercileri arasındaki bu görüş farklılığı, şer'i hükümlerin çıkarılmasındaki farklı içtihatları göstermektedir.

Mükellefler, taklit mercilerine göre hareket etmelidirler; yani eğer birinci gruba mensuplarsa, “Fıtır Zekâtı”nı zekâtın sekiz kullanım alanında kullanabilirler (her ne kadar Şii fakirlere vermeleri daha iyi olsa da). Eğer ikinci gruba mensuplarsa, farz ihtiyat gereği, “Fıtır Zekâtı”nı yalnızca Şii fakirlere ödemelidirler.

Fıkhi hükümlerdeki bu ayrım, “Fıtır Zekâtı”nın özel önemini ve Ramazan ayının sonunda, önemli bir dini yükümlülük olarak dikkat çeken, İslam'ın mali ibadetleri arasındaki özel yerini göstermektedir.