Soru 24: İki adil şahidin şahadet etmesi üzerine belli bir müçtehidin salahiyetini öğrendikten sonra, tekrar başkalarından da araştırmam bana farz mıdır?

Cevap: Taklit şartlarını taşıyan belli bir müçtehidin salahiyeti hakkında iki uzman âlim ve adil kişinin şahadet etmesine güvenilebilir ve artık bunu başkalarından sormak farz değildir.

Soru 25: Taklit merciini seçme ve onun fetvalarını elde edebilmenin yolları nelerdir?

Cevap: Taklit merciinin müçtehit veya a'lem olması, birkaç yolla tespit edilir:

1- Denemeyle.

2- Kesin bilgi edinmekle; bu bilgi halk arasında meşhur olmasıyla elde edilse bile. Bu şöhret ister yakine sebep olsun ve isterse de itminana, yeterlidir.

3- İki adil bilirkişinin şahadet etmesiyle.

Taklit merciinin fetvasını elde etmek de birkaç yolla olur:

1- Kendisinden duymakla.

2- İki veya bir adil kişinin nakletmesiyle.

3- Sözüne güvenilen bir kişinin söylemesiyle.

4- Müçtehidin hatasız ve güvenilir olan risalesine baş-vurmakla.

Soru 26: Merci seçimi için vekil tayin etmek -Çocuk, babasını ve öğrenci, üstadını vekil tayin etmesi gibi- doğru mudur?

Cevap: Vekil tayin etmeden maksat; şartları taşıyan müçtehidi araştırmak ise, sakıncası yoktur. Bunların bu konudaki görüşleri, kesin bilgi ve itminana vesile olursa veya şahitlik sıfatlarını taşıdıkları takdirde şer’i açıdan geçerli ve muteber olur.

Soru 27: Bazı müçtehitlerden kimi taklit etmem gerektiğini sorduğumda, bana; "Falan müçtehidi taklit etmek mükellefiyetinin üzerinden kalkmasına sebep olur." dediler. Ben o müçtehidin a'lem olduğunu bilmiyorsam veya a'lem olmadığına ihtimal veriyorsam, ya da başkalarının da benzer şahadetleri olduğu için onun a'lem olmadığına mutmain olursam acaba onların sözüne itimat edebilir miyim?

Cevap: Fetva verebilecek bir müçtehidin, a'lemiyeti şer'en belli olursa ve buna zıt bir delil meydanda olmazsa ona şer'en uymak gerekli olur. Kesin bilgi ve güven hâsıl olması da gerekmez. Bu durumda muhtemel zıt delilleri de araştırmak gerekmez.

Soru 28: Şer'î hükümlerle ilgili sorulara cevap vermeye izinli olmayan, birçok yerde hataya düşen ve ahkâmı da yanlış nakleden birisinin, şer'î hükümlere cevap vermeyi üstlenmesi caiz midir. Risaleden (ilmihalden) okuyarak naklederse, ona güvenilerek amel edilebilir mi?

Cevap: Şer'î hükümleri ve fetvaları nakletmek için izin gerekmez. Ama hata ve yanlışlık yapan birisinin bu mesuliyeti üstlenmesi caiz değildir. Herhangi bir konuda fetva nakletmede yanlışlık yapar da, daha sonra fark ederse naklettiği şahıslara hata yaptığını bildirmesi farzdır. Her halükârda sözünün ve naklinin sıhhatine güven ve itminan hâsıl olmadıkça, her fetva nakledenin sözüyle amel etmek caiz değildir.