Soru: Muhterem hocam, “Ölümle Başlayan Yolculuk” adlı kitabı okuyorum. Aklıma takılan bazı şeyler var. Müsaadenizle size sormak istiyorum: Bu kitapta bahsedilen olay sanki bir insan ölüp tekrar dirilmiş ve onun ağzıyla anlatılmış gibi. Tabi ki yazarın bilgisinden dolayı ve ayetlerin açıklanmasından dolayı böyle olabilir diyorum. Bir de bu bahsedilen vadiler var mıdır? Kur'an'da geçer mi? Ben rastlamadım okuduğum kadarıyla. Yine sizin fikirlerinizi kitap hakkındaki açıklamanızı bekliyorum, rica ediyorum. Bir de melekler hakkında yazılanlar, onların bazı yanlış hareketlerinden bahsediyor gibi. Melekler hakkında böyle yazılması doğru mudur? Allah'a emanet olun.

Cevap: Muhterem kardeşim, kitap, öteki dünyada karşılaşacağımız gerçekleri ayet ve hadislere dayanarak temsilî ve misalimsi bir dille anlatmaya çalışmıştır. Amellerin somutlaşacağını (tecessüm-i a'mal) kendine has bir üslupla anlatmaya çalışmaktadır.

Meleklerle tartışma olayına gelince, yazarın buradaki asıl hedefi, ilahi esma ve sıfata mazhar olmada Allah tarafından insanın seçilmesi, halifetullah makamına erişme liyakatinin insana özgü olması şerefini meleklere sergilemekle insanın dünyadaki yüce ve üstün makamına işaret etmektir. Ayetlerden elde ettiğimiz kadarıyla, melekler, ilk başta insanın yaratılışı konusunda İlahi dergâha şikâyetlerini sunmuşlardı. Yazar da bu ayetlerden yola çıkarak, tatlı bir tartışma ve nazlı övünme üslubuyla meleklerle tartışmaya girişmiştir. Çünkü insanın yaratılacağı gün melekler "Orada bozgunculuk yapan, kan döken birisini mi halife yapacaksın? Oysa biz seni överek tesbih ediyor ve seni takdis ediyoruz?" demişlerdi. Müellif de kendi lisaniyle insanın yaratılışındaki asıl hedefe değinmek ve insanın melekten bile üstün olabileceğini serdetmek amacıyla konuyu meleklerin söz konusu sorularından açmış ve onlarla tartışarak, o gün onlar böyle dediyseler de gerçek onların bu düşündüklerinin ötesindedir. Yoksa melekleri küçük düşürmek, onlara günah ve hata nispetinde bulunacak şekilde onları yermek istememiştir.

Şuna da dikkat etmek gerekir ki müellif, kitabının başından sonuna kadar, her ele aldığı konuda, hal-i hazırda dünyada yaşamakta olup kitabını okuyan insanlara gerçeklerden ibret dersleri vermeye çalışmıştır. Olmuş bir vakıayı anlatmıyor, gerçekleri hikâye ve temsil diliyle aktarıyor. Meleklerle tartışma konusu da bunun haricinde değil. Onlarla tartışmayı yazarken asıl hedefi, insanın gerçek değerine işaret etmektir. Ayrıca şu da bir gerçektir ki, melekler ilk başta insanın yaratılışı hakkında insan hakkındaki bazı olumsuz intibalarından dolayı tereddütlü ve sorgulayıcı bir tavır takınmış ve "Neden, niye..?" diye soru sormuşlardı; kendilerinin tesbih ve takdisiyle ilahi amacın tamamlandığını sanmışlardı. Allah'a emanet olun.