Bismillahirrahamnirrahim

Cevap: Bu şüphenin cevabı şudur: Bizim duyuyla edindiğimiz algı ve bilgilerimiz, vücudumuzdaki duyu organlarının maddi varlıklarla irtibat kurmalarıyla ele gelmektedir. Duyu organlarımız sadece kendileriyle uyum içerisinde olan olguları özel şartlar altında algılayabilirler. Buna binaen gözün sesleri algılamasını veya kulağın renkleri görmesini beklemek yersiz bir beklenti olduğu gibi, bütün varlıkların duyu organlarıyla algılanacağını düşünmek de yersiz bir beklentidir.

Hatta maddi varlıklar içerisinde bile mor ötesi ışınlar ve elektro manyetik dalgalar gibi duyu organlarımızın algılayamadığı varlıklar vardır. Birçok gerçekler duyu organlarıyla algılanmamalarına rağmen onların varlığında asla tereddüt etmiyoruz. Örneğin korku, muhabbet, kararlılık gibi hallerden hiç şüphesiz haberdarız ve ruhun kendisi gibi bu tür ruhsal olgular da duyu yoluyla algılanmamaktadır. Hatta algılama olgusu bile maddi bir fenomen değildir. Böylece bir şeyin duyu organları vasıtasıyla algılanmayışı, onun yokluğuna asla delil sayılamaz.