Bismillahirrahmanirrahim

Hadislerde “Hesaba çekilmeden, kendiniz kendinizi hesaba çekin, sorgulayın.” buyrulmaktadır. Hatta bazı hadislerde bunu her gün yapmamız gerektiği vurgulanmıştır. “Yine ölüm gelip çatmadan ona hazırlanın; zira ölüm ne zaman geleceğini haber vermez.” buyrulmaktadır. Evet, kendini sık sık sorgulamayan kimse, hatalarından, eksiklerinden gafil olur ve dolayısıyla da onları bertaraf etmeye çalışmaz ve Allah muhafaza ölüme hazırlıksız yakalanır. Bu yazıda hem kendimize, hem de bizim gibi olan kardeşlerimize yardımcı olmak için “Muhasebe Soruları” başlığı altında bazı sorular hazırladık. İnşaallah ki hepimiz için faydalı olur. Buyurun:

1- Usul-i din ve İnançlarımız taklide mi dayalı, tahkike mi dayalı? Kaç tane bu konuda kitap okumuşuz? Kafamızdaki soruların hepsini çözmüş müyüz?

2- Fıkhi hükümlerde taklit ediyor muyuz? Müctehidimizi belirlemiş miyiz?

3- Müctehidimizin fetvalarına nasıl ulaşıyoruz? Kitabı var mı? Okuduk mu?

4- Gusül, abdest ve teyemmümü sahih yerine getirdiğimize emin miyiz? Test ettirdik mi?

5- Namazımızı doğru kıldığımıza emin miyiz?

6- Namazın kıraatinde sorunumuz olup olmadığını test ettirdik mi?

7- Namaza ehemmiyet veriyor muyuz?

a) Zamanında kılıyor muyuz?

b) Özenerek kılıyor muyuz?

c) Huzu, huşu ve teveccühle kılıyor muyuz?

d) Namazda okuduklarımızın manasını, yani Rabbimizle konuşurken ona arz ettiklerimizi anlıyor muyuz?

e) Cemaat kılıyor muyuz?

f) Namaz sonrası takibat dualarından okuduğumuz oluyor mu?

8- Kaza namazımız var mı? Varsa kılmak için vakit ayırıyor muyuz?

9- Evin büyük oğlu isek baba ve annemizin kaza namazlarını kılmamız gerektiğini biliyor muyuz?

10- Sünnet namazlardan hiç kıldığımız oluyor mu?

11- Gece (teheccüd) namazı kılıyor muyuz?

12- Abdestli olmaya özen gösteriyor muyuz?

13- Zikir kavramıyla ne kadar aşinayız ve hayatımızda ne kadar yeri var?

14- Kaza orucumuz var mı? Tutmaya çalışıyor muyuz?

15- Boynumuzda kefaret veya fidye var mı?

16- Hiç tuttuğumuz müstehap oruç oluyor mu?

17- Zekât ve humus veriyor muyuz? Humus yılbaşımız var mı?

18- Borcumuz var mı? Borçlarımızı önemsiyor muyuz?

19- Sadaka veriyor muyuz? Sadakanın ne kadar önemli olduğunu biliyor muyuz?

20- Boynumuza hac gelip gelmediğini biliyor muyuz?

21- Sılayı rahim yapıyor muyuz?

22- Anne babamıza karşı, eşimize karşı, mu’min kardeşlerimize karşı, evladımıza karşı görevlerimizi, birbirimizin boynundaki hakları biliyor muyuz? Bunlara ne kadar riayet ediyoruz? (İmam Zeynelâbidin’in a.s Hukuk Risalesini okuduk mu?)

23- Kur’an okuyabiliyor muyuz?

24- Okuyabiliyorsak, mealine ve verdiği mesajlara ne kadar dikkat ediyoruz? Esasen ne kadar Kur’an’la ünsiyetimiz var?

25- Günahların, özellikle büyük günahların ne olduğunu biliyor muyuz?

26- Elimize, dilimize, gözümüze, kulağımıza hâkim miyiz?

27- Kul hakkının önemini biliyor muyuz? Boynumuzda kul hakkı var mı? Varsa bunların vebalinden kurtulmak için ne yapıyoruz?

28- Herhangi birisiyle kırgınlığımız var mı? Varsa bunları bir an evvel bertaraf etmemiz gerektiğini biliyor muyuz?

29- Müminlerin arasını bulmaya çalışıyor muyuz? Bunun başlıca görevlerimizden birisi olduğunu, Kur’an’ın bir emri olduğunu biliyor muyuz?

30- Müminlerin sıkıntıları bizi ilgilendiriyor mu? Bu konuda herhangi bir çabamız söz konusu mu?

31- Ölülerimizi yâd ediyor muyuz? Özellikle anne ve babalarımızı…

32- Tevelli ve teberi vazifemizi yerine getiriyor muyuz?

33- Şartlar müsait olduğunda marufa emir, münkerden nehyediyor muyuz?

34- İsrafın haram ve kebire günahlardan olduğunu biliyor muyuz? İsrafın boyutlarını biliyor muyuz? Ömrümüzü boş ve abes şeylerde geçirmenin de buna dâhil olduğunu biliyor muyuz? Bu konuda ne kadar dikkatli ve hassas davranıyoruz?

35-  Hased illetinden emanda mıyız?

36- Kibir ve gururun kebire günahlardan olduğunu biliyoruz elbette. Acaba gerçekten bu illetten kurtulduğumuza emin miyiz? Esasen kibir ve tevazuun alametlerinin neler olduğunu biliyor muyuz?

37- Her amelde ihlâslı olmak gerektiğini biliyoruz. Ama acaba riya, sum’e ve ucb illetlerinin alametlerini biliyor muyuz?

38- Hüsn-i zan ve su-i zan konusunda ne kadar hassasız?

39- Yalan, kebire günahtır hiç şüphesiz; ama gerçekten yalanın her türlüsünden uzak mıyız?

40- Güzel ve kötü ahlakın insanın dünya ve ahiretini ne kadar etkilediğini biliyor muyuz? Kendimizi hangi kategoride görüyoruz?

41- Hadislerde “Sizi ilgilendiren konular, işlerle ilgilenin, uğraşın.” buyuruyor. Acaba biz böyle miyiz?

42- Dua ve münacatın hayatımızda ne kadar yeri vardır? İslam’ın istediği ve önem verdiği kadar duaya önem verdiğimizden emin miyiz?

43- Müspet gözyaşının Allah katındaki değerini biliyor muyuz? Gözyaşının önemi ve sonuçlarını biliyor muyuz? Bu konuyu ne kadar önemsiyoruz?

44- Günaha düşme korkusu ve ihtimali olduğu zaman evlenmenin farz olduğunu biliyor muyuz?

45- Mahrem, namahrem ilişkilerindeki İslami ölçülerden haberdar mıyız? Bu ölçüleri ne kadar riayet ediyoruz? Hayâ ve iffet sınırlarına bağlı mıyız? Bayan isek tesettürümüzün tamamen İslami ölçülere uygun olduğundan emin miyiz?

46- Şüpheli şeylerle karşılaştığımızda ne yapıyoruz? Nasıl olsa haram olduğu bana sabit değildir, deyip hemen dalıyor muyuz? Yoksa ihtiyat mı ediyoruz?

47- Çeşitli İslamî münasebetleri dikkate alıyor muyuz? Bu münasebetleri değerlendirmeye çalışıyor muyuz?

48- Arkadaşlarımızı nasıl seçiyoruz? Ölçülerimiz nedir? Bu konuda ne kadar hassasız?

49- Her şeyde itidal ehli olmanın iyi olduğunu, aşırılığın her konuda zararlı olduğunu biliyor muyuz? Hatta ibadette bile…

50- Hz. Sahibuzzaman (a.s) ile irtibatımız ve manevi bağımız ne düzeydedir? O Allah’ın hüccetinin amellerimizin şahidi olduğundan haberdar mıyız? Kendimizi onun zuhuruna hazırlıyor muyuz?

51- Tevbenin fevri bir farz olduğunu ve şartlarını biliyor muyuz?

52- Birisine karşı bir hata ve yanlış yaptığımızda özür dileme ve telafi etme cesaret ve samimiyetine sahip miyiz?

53- Cömertliğin ne denli faziletli, cimriliğin ise ne denli kötü bir sıfat olduğunu biliyor muyuz? Kendimizi bu açıdan hiç denetlemiş miyiz?

54- İnsaf ve insafsızlık kavramlarıyla ne kadar aşinayız? Kendimizi insaflı mı görüyoruz, insafsız mı?

55- Komşularımıza karşı nasıl bir tutum içindeyiz? Komşuluk haklarından haberdar mıyız?

56- Acaba insanlara hizmet mi ediyoruz, yoksa onlardan hep hizmet mi bekliyoruz? Başka bir tabirle insanların zahmetine mi vesile oluyoruz yoksa zahmetlerini mi azaltıyoruz?

57- Acaba insanlardan selam mı bekliyoruz, yoksa biz mi selam veriyoruz?

58- Acaba daha çok konuşmadan mı hoşlanıyoruz, yoksa susma ve dinlemekten mi? Çok konuşanın hatasının da çok olduğu, hatası çok olanın günahının da çoğaldığını biliyor muyuz?

59- Faydasız tartışma ve cedelleşmenin yasaklandığını ve men edildiğini ve insanın kalbinde ve ruhunda olumsuz etkiler bıraktığını (kalbin katılaşması gibi) biliyor muyuz? Bundan kaçınmaya çalışıyor muyuz?

60- Sabır, rıza, tevekkül ve şükür kavramlarıyla ne kadar aşinayız? Acaba kendimizi sabırlı, rıza, tevekkül ve şükür ehli olarak görüyor muyuz?

61- Acaba verdiğimiz sözlere ve ahitlere bağlı kalıyor muyuz?

62- Söz taşımanın kebire günahlardan olduğunu biliyor muyuz?

63- Affedenlerden miyiz, yoksa kin ve düşmanlık besleyenlerden mi?

64- Başkalarının sırlarını ve gizliliklerini öğrenmeye çalışmanın aysak ve günah olduğunu biliyor muyuz?

65- Sır tutma gibi bir prensibimiz var mı? Başkalarının sırrını açmanın günah olduğunu biliyor muyuz?

66- Dilimizi küfür ve kötü sözlerden koruyor muyuz?

67- Sakal tıraş etmenin zaruret olmadığı takdirde haram olduğundan haberdar mıyız?

68- Allah dostlarının ziyaretinin önemi ve manevi feyiz ve bereketlerinden haberdar mıyız?

69- Müminleri sevindirme, müminlere hizmet etme, müminlerin sıkıntılarını giderme, müminlere ziyafet vermenin (özellikle muhtaç olan kimselere) ne kadar önemli olduğunu biliyor muyuz?

70- Müminlerin sıkıntılarına duyarsız kalmanın ne kadar büyük vebal içerdiğini biliyor muyuz?

71- Vücudumuzun elimizde bir emanet olduğunu ve onu korumakla yükümlü olduğumuzu biliyor muyuz? Sıhhat ve sağlığımız hakkında duyarlı davranıyor muyuz? Spor yapıyor muyuz?

72- Temizlik ve pislik konusunda dikkatli miyiz? Taharet ve necaset konusunda İslami ölçülerden yeteri kadar haberdar mıyız?

73- …..

Musa AYDIN