Babası İmam Hadi (a.s) İmamiye Şiaların onuncu imamıdır. Şii kaynaklara göre o hazretin annesi cariye idi ve “Hudeys” veya “Hudeyse” adıyla anılmaktaydı.[1] Diğer bazı kaynaklar onun adını “Susen”[2] “Asefan”[3] ve “Selil”[4] olarak nakletmişlerdir.

Kaynaklar çoğunlukla İmam Hasan Askeri'nin (a.s) doğumunun Medine'de gerçekleştiği görüşündedirler.[5] Ancak o hazretin Samerra’da doğduğu görüşüne de yer verilmiştir.[6] İmamiye mezhebine ait kaynakların çoğu o hazretin, hicretin 232. yılında Rebiülahir ayında dünyaya gözlerini açtığını belirtmişlerdir.[7] İmam Hasan Askeri'nin (a.s) bizzat kendisinden nakledilen bir rivayete de aynı tarih zikredilmiştir.[8] Fakat Ehlisünnet kaynakları ve bazı Şii kaynaklarda o hazretin doğumunu, 231 hk. yılı olarak kaydetmişlerdir.[9] Şeyh Mufid, “Mesaru'ş-Şia” adlı eserinde İmam’ın (a.s) doğum gününün, Rebiülahir ayının onunda olduğunu kaydetmiştir.[10] Ancak kameri 6. yy.da bu iddia bir kenara itilmiş ve o hazretin doğum gününün Rebiulahir ayının sekizinci gününde olduğu görüşü şöhret bulmuştur.[11] Elbette İmamiye mezhebince meşhur olan görüş de budur.

Babası İmam Hadi'nin şehadetinden sonra hicri 254'te imamet makamına ulaştı. Hz. Peygamber’in (s.a.a) müjdelediği, bütün ilahi dinlerde vaat edilmiş, gelişi ile dünyayı adaletle dolduracak ve evrensel ilahi hükumeti kuracak olan İmam Mehdi'nin (a.f) babasıdır.

İmam Hasan b. Ali (a.s) ve babası İmam Ali b. Muhammed (a.s) Abbasiler tarafından Samerra'da askeri ordu bölgesinde zorla alıkonulmasından dolayı, “Askerî” lakabıyla anılmaktadır. Samerra’daki zorunlu ikamet, bu iki İmamın (a.s) tüm hareketlerinin hükümet güçleri tarafından kontrol altında tutulmasına neden olmuştur. Dolayısıyla Şiiler, bu dönemde imama (a.s) ulaşma yolunda büyük kısıtlamalar ile karşı karşıya kalmıştır.

İmam Askeri (a.s) takipçileri ile temsilcileri aracılığı ile ve mektuplaşarak irtibat sağlyordu. Ör: İmam Mehdi'nin (a.f) has naiplerinden biri olan Osman b. Said, o hazretin özel temsilcilerinden biri sayılmaktaydı.

Şehadeti

İmam Hasan Askeri (a.s), 260 hk. yılı, Rebiülahir ayının 8. günü, Abbasi halifelerinden Mutemet'in hükumeti döneminde, 28 yaşında şehit edilmiştir.[12] O hazretin Rebiülahir ve Cemaziyelevvel aylarında şehit olduğuna dair farklı rivayetler de nakledilmiştir.[13] Tebersi'nin “E'lamu'l-Vera” adlı eserinde naklettiğine göre, İmamiye mezhebi mensubu alimleri, çoğunlukla İmam Hasan Askeri'nin (a.s) zehirletilerek şehit edildiği görüşündedirler. Onların dayanakları, İmam Cafer Sadık'tan (a.s) nakledilen şu hadis-i şeriftir ki o hazret şöyle buyuruyor:

“Vallahi biz Ehlibeytten her birimiz ya katledilir veya başka bir şekilde şehit ediliriz.”[14] Bazı tarihi haberlerden elde edilen haberlere bakılırsa, Mutemet’ten önce gelmiş olan iki halife de İmam Hasan Askeri'yi (a.s) katletme girişiminde bulunmuşlardır. Bir rivayete göre Abbasi halifelerinden Mutazz, emrinde olan kimselerden birine, İmam’ı Kufe yolunda öldürmesi emrini vermiş, fakat halkın bu suikasttan haberdar olmasıyla bunu başaramamıştır.[15] Diğer bir rivayete göre ise, Abbasi halifelerinden Muhtedi, İmam’ı zindanda iken şehit etme girişiminde bulunmuş, fakat onun da bu kararı gerçekleşmemiş ve hilafeti son bulmuştur.[16]

İmam Hasan Askeri (a.s) 260 hk. yılının Rebiü'l-Evvel ayının sekizinci günü 28 yaşında şehadete ulaşmıştır. Babasının mezarının yanında defnedilmiştir. Bu iki imamın defnedildikleri mekan "Askeriyeyn Haremi" unvanıyla meşhurdur. Aynı zamanda Irakta bulunan Şia ziyaretgahlarından biridir.

-----------------

[1]- Kuleyni, Kafi, c. 1, s. 503, 1391 hk.; Müfit, El-İrşad, c. 2, s. 313, 1414 hk.

[2]- İbn-i Talha, Metalibu's-Suul, c. 2,s. 78, 1371 hk.; Sebt b. Cevzi, Tezkiretu'l-Havas, s. 362, 1383 hk. Elbette bazı kaynaklarda, "Susen" ismi, İmam Hadi'nin (a.s) annesinin adı olarak geçmektedir. (Nevbahti, Firaku'Şia, s. 93, 1355 hk.) Diğer bir nakle göre ise, İmam Mehdi'nin (a.f) annesinin adı olarak zikredilmiştir. (İbn-i Ebi's-Selc, Tarihu'l-Eimme, Mecmuai Nefise, s. 26, 1396 hk.)

[3]- Nevbahti, Fıraku'ş-Şia, s. 96, 1355 hk.; Rivayete göre onun adı başlangıçta “Asefan” idi ve İmam Hadi (a.s) ona “Hadis” adını verdi.

[4]- Hüseyin b. Abdulvahhab, Uyunu'l-Mucizat, s. 123, Necef, 1369 hk.

[5]- Şeyh Müfit, El-İrşad, c. 2, s. 313, 1414 hk.; Şeyh Tusi, Tehzibu'l-Ahkam, c. 6, s. 92, 1407 hk.

[6]- İbn-i Hatem, Ed-Dürrü'n-Nazim, Müessesetu'n-Neşri'l-İslami, s. 737.

[7]- Nevbahti, Fıraku'ş-Şia, s. 95, 1355 hk.; Kuleyni, Kafi, c. 1, s. 503, 1391 hk.; Şeyh Müfit, El-İrşad, c. 2, s. 313, 1414 hk.

[8]- İbn-i Rüstem Taberi, Delailu'l-İmamet, s. 423, 1413 hk.

[9]- İbn-i Ebi's-Selc, Tarihu'l-Eimme, Mecmuatu Nefise, s. 14, 1396 hk.; Mes'udi, İsbatu'l-Vasiyye, s. 258, 1409 hk.

[10]- Şeyh Müfid, Mesaru’ş- Şia, s. 52, 1414 hk.; İbn-i Tavus, El-İkbal, c. 3, s. 149; Şeyh Tusi, Misbahu'l-Müçtehit, s. 792, 1339 hk.

[11]- İbn-i Şehraşub, Menakıbi Âl-i Ebitalib, c. 3, s. 523, 1376 hk.; Tabersi, E’lamu’l-Vera Bi-İ'lamu’l Huda, s. 349; Tacu'l-Mevalid, s. 57, 1396 hk.

[12]- Kuleyni, Kafi, c. 1, s. 503, 1391 hk.; Şeyh Müfid, El-İrşad, c. 2, s. 314, 1414 hk.

[13]- Mukaddesi, Bazpejuhi Tarih-i Viladet ve Şehadeti Masuman, s. 530 – 533, 1391 h.ş.

[14]- Tabersi, E'lamu'l-Vera, c. 2, s. 131, 1414 hk.

[15]- Şeyh Tusi, El-Gaybet, s. 208, 1398 hk.; Attari, Müsnedu'l-İmamu'l-Askeri (a.s), s. 92, 1413 hk.

[16]- Mes'udi, İsbatu'l-Vasiyye, s. 268, 1409 hk.; Kuleyni, Kafi, c. 1, s. 268, 1391 hk.