Soru: Şura Suresindeki "Meveddet ayetini", "Benim ücretim yakın akrabalarınızı sevmenizdir" yani "Sılay-ı rahim yapmanızdır" şeklinde anlayabilir miyiz?

Cevap: Aziz kardeşim, bu manayı ayetten anlamak, bizce her şeyden önce Allah ve Resulü’nü (s.a.a) haşa basit bir durumu düşürmektir. Zira Allah Resulü'nün (s.a.a) 23 yıllık risaletine karşılık olarak, o kadar önemli ve hayati şeyler dururken, böyle basit ve önemsiz bir şeyin istenmesi nasıl düşünülebilir?

İkinci olarak, ayetin şa'n-i nüzulünde nakledilen hadisler de yine açık bir şekilde ayetteki akrabalardan maksadın, Hz. Resulullah'ın (s.a.a) yakınları ve Ehl-i Beyti olduğunu ortaya koymaktadır. İşte bunlardan bazı örnekler:

1. İbn-i Abbas'tan şöyle nakledilmiştir: "Deki: Buna karşılık sizden hiçbir ücret istemiyorum; istediğim tek şey akrabaları sevmektir." ayeti indiğinde, Ashap: "Ey Allah'ın Resulü! Sevgileri bize farz olan şu akrabaların kimlerdir?" diye sorduklarında, şöyle buyurdu: "Ali, Fatıma, ve onun iki çocuğu."[1]

2. Yine İbn-i Abbas, meveddet ayetindeki "Yakınları sevmek" cümlesinin tefsirinde Hz. Resulullah'ın (s.a.a) şöyle buyurduğunu nakletmiştir: "Yani beni, Ehl-i Beyt'im hakkında koruyun ve onları benim için sevin."[2]  

3. Cabir b. Abdullah'tan şöyle rivayet edilmiştir: "Bedevinin biri Hz. Peygamber'in (s.a.a) yanına gelerek, "Ey Muhammed! İslam'ı bana sun (öğret) dedi." Hz. Peygamber (s.a.a) şöyle buyurdu: “Allah'tan başka ilah yoktur; tektir ve ortağı yoktur ve hiç şüphesiz Muhammed onun kulu ve elçisidir” diye şehadet edersin. Adam: "Buna karşılık benden bir ücret ister misin?" deyince, Allah Resulü (s.a.a) “Hayır, akrabaları sevmek hariç” buyurdu. Bu sefer "Benim akrabalarım mı senin ki mi?" diye sorunca, cevabında: "Benim akrabalarım" buyurdu. Bunun üzerine adam şöyle dedi: "Ver (elini) sana biat edeyim; seni ve senin yakınlarını sevmeyene Allah'ın laneti olsun." Hz. Resulullah (s.a.a) da: "Amin"  dedi. [3]  

4. Said b. Cübeyir de, "Yakınların sevgisi" cümlesini tefsir ederken: "Maksat Al-i Muhammed'in yakınlarıdır" demiştir. [4]

5. Hz. Ali'nin (a.s) şöyle buyurduğu nakledilmiştir: "Peygamberimizin Ehl-i Beyt'ini daima sevin; zira bu Allah'ın sizin üzerinize bir hakkıdır... Allah-u Teâlâ'nın ne buyurduğunu görmüyor musunuz? "Deki: ben buna karşılık sizden akrabalarımın sevgisinin dışında bir şey istemiyorum."[5]

Bu ayetin tefsirinde başka bazı görüşlerde ortaya atılmıştır ki onların hepsi müfessirlerin şahsi görüşleridir ve her hangi bir hadise, Nebevî açıklamaya dayanmıyor. Dikkat edildiğinde görülecektir ki ayetteki ifadelerle bağdaşmıyor ve bir çoğu da mantıken yanlıştır. Sadece bir rivayette İbn-i Abbas'ın bir görüşü olarak, "Kureyş'in bütün boylarında olan akrabalar kast edilmiştir" deniyor. Bu görüş ise, tutarsızlığı ile birlikte, bununla bağdaşmayan ve yukarıda zikrettiğimiz görüşü te'yid eden ve bizzat Hz. Peygamber'den (s.a.a) naklettiği İbn-i Abbas'ın iki hadisiyle çelişmektedir ki onları yukarda naklettik. Böylece söz konusu görüşün İbn-i Abbas'ın diline bağlandığı açıktır.

Bu konuda daha geniş bilgi almak isteyen kardeşlerimiz Merhum Allame Tabatabai'nin el-Mizan tefsirinde mezkur ayetin tefsirine bakabilirler. Orada o merhum bütün bu görüşleri birer birer naklederek, güçlü delillerle çürütmüş ve bilahare "Kurba" kelimesinden maksadın "Ehl-i Beyt" olduğunu ortaya koymuştur.

----------------

[1]- Fazail’üs-Sahabe (İbn-i Hambel) c.2, s.669, Hadis: 1141; el- Mu'cem’ül Kebir (Tabarani) c.3, s.47 hadis: 2641; el- Keşşaf (Zamahşerî) c.3, s.402; ed-Dürr’ül mensur, c.7, s.348.

[2]- Ed-Dürr’ül Mensur, c.7, s.348.

[3]- Hilyet’ül Evliya, c.3, s.201; Kifayet’üt-Talip, s.90.

[4]- Sahih-i Buhari, c.4, s.1819, hadis: 4541; Sünen-i Tirmizi, c.5, s.377, hadis: 3251.

[5]- Gurer’ul Hikem, Hadis: 6169.