Ortak aile yaşamında maneviyat kazanmaktan maksat da kadın ve erkeğin her birinin Allah-u Teâlâ’ya teveccüh etmesidir ki kadın ve erkeğin ilahi emirlere uyması ve dindarlıklarıyla elde edilir.      

Araştırmalarda şu sonuç elde edilmiştir ki fertlerin dine bakışları ne kadar güçlü olursa, onların yaşama olan razılıkları o kadar artar. Allah’a ve onun emirlerine olan inancı ne kadar güçlü olursa, evlilik yaşamında daha çok huzur ve daha çok sakinlik hakim olacaktır. [1]   

Hunt da çiftlerin evlilik yaşamının uyumu konusunu inceledikten sonra açıklamıştır ki, din ve dini inançlar, evlilikte uyum ve anlaşma ve yaşama rızalık göstermekle irtibatı olduğunu ve bu kimselerin yaşamla daha çok uyum sağladıkları ve razı oldukları görülmektedir. [2]   

Maneviyatın mısdak ve görünümleri vardır ki bazı örnekleri şöyledir:

1-Allah’a inanç

Tevhid ve Allah’a tapma, ferdin bütün varlık ve insanın yaşamına olan bakışının hedefli ve manalı olmasına ve davranışlarda düzenli[3], tertipli ve sakin amel göstermesine sebep olur. [4]

Allah’a olan inanç, bütün davranışlar ve aile yaşamını Allah’ın rızasını kazanmağa doğru yönlendirir. [5] zira Allah’ı gözetleyen ve kendisiyle birlikte[6] bilen bir kimse, aile fertleriyle karşılaşma ve aile görevlerini yapmada O’nun rızalığını kazanmağa çalışmaktadır.

Allah’ın adaletine ve hiç bir zaman zulüm etmeyeceğine[7] ve hiç bir varlığın hakkını zayii etmeyeceğine[8] teveccüh etmek, ailedeki davranışlarını kontrol etmek için başka bir tanıma ortamıdır. Öyleki bu durum ne kadar güçlü olursa, şahsi sorunlar daha az olacak ve böyle bir kimse kendi sorunlarının halledilmesi için dışarıdan bir hakem ve gözlemciye ihtiyacı olmayacaktır.  

Bazen irade zayıflığı, korku, üzüntü ve ızdırap, aile üyelerinin sorunlarını halletmeleri için uygun bir şekilde davranamamalarına sebep olmaktadır. Aile fertlerinin Allah’a tevekkül etmeleri onların iradelerinin güçlenmesine ve yaşam sorunlarının halledilmesi için çalışılmasına ve bir anlaşmaya ulaşmağa sebep olur. [9]  

Tevekkül konusunda yapılan araştırmada şu sonuç elde edilmiştir ki Allah’a tevekkül eden kimselerin yüksek düzeyde izzeti nefse sahip oldukları ve yaşamda güçlü ve iş yapabilir hissi taşımaktadırlar. Onlar yaşam sorunlarında dayanıklı ve Allah’a güvenme konusunda elde ettikleri güçlü iradeleriyle sorunlarının üstesinden gelmektedirler. [10]

2-Nübüvvet ve İmamet inancı

Allah’ın sözlerinden sonra dini öğretileri tanımada kişiye özel yol, Hz. Peygamber (s.a.a) ve onun velilerinin sözleridir. Öyleki Allah-u Teâlâ’nın sözlerinden doğru bir şekilde faydalanmak bile din velilerinin konuşmalarını derk etme ve anlamağa bağlıdır.

Hz. Peygamber (s.a.a) ve İmamların (a.s) ikinci rolü onların “örnek olma” nitelikleridir. Zira din öğretilerinin kamil bir şekilde tecelli ettiği insanları takip etme ve onlar gibi olma durumu, aile fertleriyle nasıl iletişim kurmada ve onlara nasıl davranmada oldukça etkilidir.

3-Mead İnancı

Günümüzdeki ilmi ilerlemelere ragmen, yaşamdaki hedefsizlik ve boşluk sebebiyle, oluşan yaşam sorunları, kaygı ve endişeler çoğalmaya doğru gitmektedir. [11]

-----------------

[1]- Muçteba Haydari, Dindari ve Rızamendiyi Hanıvadegi, s. 192 ve 202.

[2]- a.g.e, s. 34.

[3]- Bakara, 156.

[4]- Fetih, 4.

[5]- En’am, 162.

[6]- Hadid, 4.

[7]- Nisa, 40; Yunus, 44; Tövbe, 70 ve diğer birçok ayet.

[8]- Kehf, 30.

[9]- Dimanto, Sağlık Psikolojisi, c. 2, s. 757.

[10]- a.g.e, s. 225.

[11]- Carl Gustav Jung, Psikoloji ve din, s. 12, 13, 85 ve 174.