Bu konu incelenmeden önce şu soruların cevaplanması gerekir:

1- İmam Hüseyin’in (a.s) katili neden onu öldürmeye kalkıştı?

2- İmam Hüseyin (a.s) neden şehadeti seçti?

İmam Hüseyin (a.s) ve Yezid'e Biat

Taberî[1] ve diğerleri şöyle bildiriyorlar: Hicretin altmışıncı yılında Muaviye ölünce, oğlu ve veliahdı olan Yezid'in hilafeti için Recep ayında biat alındı. O sırada Medine valise, Velid b. Utbe b. Ebu Süfyan'dı.

Yezid hilafete geçince tüm çabası, Muaviye'nin kendisinden sonra Yezid'in hilafet ve veliahtlık konusunda önerisini kabul etmeyen sayılı kişilerden ne pahasına olursa olsun biat alarak, bu açıdan rahatlamaktı. Dolayısıyla bu kararı doğrultusunda -amcası oğlu- Velid'e bir mektup yazarak, Muaviye'nin öldüğünü bildirdi. Çok kısa olan diğer bir mektubunda ise, şöyle yazdı:

"Hüseyin b. Ali, Abdullah b. Ömer ve Abdullah b. Zübeyr'den biat almak istediğin zaman, onlara karşı sert davran. Bu hususta biat etmedikleri sürece onlara hiç bir ruhsat ve izin verme."

Mervan b. Hakem, hemen onların peşine adam gönderip, onları Yezid'e biat ederek onun emrine girmeğe davet etmesini; davetine olumlu cevap verecek olurlarsa, kabul etmesini; sakınacak olurlarsa, boyunlarını vurmasını önerdi ve onlar Muaviye'nin öldüğünü öğrenecek olurlarsa, savaş yanlısı olmayan ve hilafeti tesadüfen kucağında bulmayı bekleyen Abdullah b. Ömer'in dışında her birinin bir köşeye çekilerek, hilafet bayrağını ellerine alıp halkı kendi hilafetlerine davet edeceklerini vurguladı.

Bunun üzerine Velid, İmam Hüseyin (a.s) ve İbn-i Zübeyr'e Abdullah b. Amr b. Osman'ı göndererek, onları çağırttı.

Abdullah onlarla mescitte görüşerek, onlara Velid'in mesajını iletti.

Velid'in görüşmek için belirttiği saat valinin normalde halkı kabul ettiği bir zaman değildi. İşte bu nedenle Velid'in elçisine “Sen git ve biz de geleceğiz” dediler. Abdullah gidince İmam Hüseyin (a.s), Abdullah b. Zübeyr'e şöyle buyurdu: "Öyle sanıyorum ki Ümeyyeoğulları'nın tağutu (Muaviye b. Ebî Süfyan) helak olmuştur. Bu davetten maksat da, onun ölüm haberi yayılmadan oğlu Yezid için bizden biat almaktır".  

Abdullah b. Zübeyr, "Ben de aynı görüşteyim" dedi. Sonra İmam Hüseyin (a.s) kalkarak mescidden dışarı çıktı. Akrabalarından ve taraftarlarından bir grubu toplayarak, hükümet konağına gitti ve onlara "Ben Velid'in yanına gidiyorum. Çağırırsam veya Velid'in bağırıp öfkelendiğini görürseniz, hemen içeri girip etrafımı sarın. Aksi durumda buraya gelmemi bekleyin" buyurdu ve içeri girdi. İmam (a.s) içeri girdiğinde Mervan b. Hakem, Velid'in yanıbaşında oturmuştu. Velid, Yezid'in mektubunu İmam’a (a.s) okuyarak, Yezid adına kendisine biat etmesini istedi. İmam Hüseyin (a.s) "İnna lillah ve inna ileyhi raciûn" söyleyerek, şöyle buyurdu: "Benim gibi birisi gizli olarak biat etmez; senin de bütün insanların karşısında açıkça biat etmedikçe böyle bir bîate razı olacağını sanmıyorum". Velid “Öyledir” dedi. İmam (a.s) "Bütün Medine halkını Yezid'e biat etmeğe davet ettiğinde, işin bir yerde bitmesi için bizi de davet edersin" buyurdu. Rahat talep biri olan Velid, İmam’ın (a.s) önerisi karşısında "O halde git ve Allah'a emanet ol" dedi. Olaya tanık olan Mervan, Velid'e hitaben şöyle dedi: "Vallahi Hüseyin (a.s) biat etmeden buradan çıkacak olursa, iki taraftan çok miktarda kan dökülmedikçe artık böyle bir fırsatı bulamayacaksın. Bu adamı zindana at ve biat etmedikçe gitmesine müsaade etme ya da boynunu vur!"

İmam Hüseyin (a.s), Mervan'ın sözlerini duyunca yerinden kalkıp ona "Ey Zerkâ'nın oğlu![2] Sen mi beni öldüreceksin, yoksa o mu? Vallahi yalan söyledin ve günah işledin" dedi.[3]

---------------

[1]- Taberî, Yezid b. Muaviye'nin hilafeti bölümü, c. 6, s. 188.

[2]- İbn-i Kesir kendi Tarih'inde (c. 4, s. 160, Avrupa basımı) şöyle diyor: İmam (a.s) kinaye olarak Mervan ve Mervanoğulları'na "Zerka'nın oğlu" diye hitap ediyor. Cahiliye döneminde adı kötüye çıkan kadınlarından olan Veheb kızı "Zerka", Mervan'ın baba tarafından büyük annesidir. Zerka'nın bu çirkin ismi Mervan ve Mervanoğulları'na miras kalmıştır. Belazurî “Ensabu'l-Eşraf” kitabında (c. 5, s. 126'da) Zerka'nın Mevheb kızı Mariye olduğunu yazar.

[3]- Tarih-i Taberî, c. 6, s. 190.