A- Umumi Kaideler:

1- Allah’ın sonsuz rahmetine iman ve yakınlık. O’ndan her ne istenirse, icebed edileceğine ve hiçbir zaman hakkın rahmetinden ümit kesilmemesi gerektiğine yakinen inanmak.

2- Dua edenin yaşantısı İslami bir yaşantı olmalı; rızkını helal yoldan elde etmeli; insanlara borçlu olmamalı; eğer günah işlemişse, tövbe etmeli ve eğer insanların hakkını ayak altına aldıysa, onu eda etmesi gerekmektedir.

Günahlardan bazıları dua’ya icabed olanmasına mani olmaktadır. Müminlerin Emiri İmam Ali (a.s) Kumeyl duasında şöyle buyuruyor: “Allah’ım! Duamın sana ulaşmasına mani olan günahım varsa, bağışla.”

3- Allah’ı tanımış olmalı. Bundan maksat, Allah’ı Kur’an’da kendini tanıttığı gibi, Hz. Peygamber (s.a.a) ve İmamların (a.s) tanıttığı gibi tanımak ve buna yakinen iman etmek.

4- Dua, toplumsal ve ferdi ödev ve faaliyetlerin yerini almaması gerekir. Örneğin, evde oturup Allah’a dua ederek rızık istemek, tembellikten başka bir şey değildir. Bu yalnız duaya icabed edilmemesiyle kalmayıp, belki Allah’u Teâlâ’nın gazabını da kendine çekmektedir. Müminlerin Emiri İmam Ali (a.s) şöyle buyuruyor: “Amelsiz dua eden, yaysız ok atan kimseye benzer. Dua ve amel birbirini tamamlar. Duasız amel veya amelsiz duaya güvenerek Allah’dan yardım istemek, yanlıştır.”

İmam Sadık (a.s) şöyle buyuruyor: “Dört grubun duasına icabed edilmez. Bunlardan biri, evde oturarak Allah’dan rızık isteyen erkektir. Böyle birisine cevap olarak Allah şöyle diyor: Acaba sana rızkını elde etmen için çaba serfetmeni emretmedim mi?”

B- Dua’ya Has Özel Kaideler:

1- Talep edilen istek, ruhun (kalbin) derinliklerinden gelmelidir. Dua yalnız dille olmayıp, kalple dilin sesine eşlik ederek Allah’a isteğini söylemeli ve dikkatsiz, gafilce dua etmemelidir.

2- İstediği şeye icabed edilebilmesi imkan dahilinde olmalıdır. İstenilen şey maddenin kanunları dahilinde olmalı ve Allah’ın sünnetine aykırı olmamalıdır. İstenilen şey mu’hal (imkansız) olmamalıdır.

3- Hakikaten herkes ve herşeyden ümidini kesmiş; teveccühünü yalnız Allah’a yöneltmiş olmalı ve kalbi Allah’tan başka hiçbir şeye müteveccih olmamalıdır. Ümidini yalnız Allah’a bağlamalı ve yalnız Allah’tan istemelidir. İcabet edinilen dua, müteveccih bir kalple bilinçlice yapılan duadır ve teveccühü olmayan, gafil insanın duasına icabet edilmemektedir.

Değinilen kaideler bir nevi genel kaidelerdir. Şimdi “Miracu’s-Saade” isimli kitaptan faydalanarak, duanın diğer cüz-i kısımlarına değiniyoruz.

1- Ehl-i Beyt İmamlarının (a.s) tavsiye ettikleri özel zamanlarda (Arefe günü, Ramazan ayı, Cuma günü vs.) dua etmelidir.

2- Duada önce Allah’ı zikretmeli; O’na hamdetmeli; duadan önce ve sonra Allah Resulü’ne (s.a.a) ve Pak Ehl-i Beyt’ine (a.s) salat ve selam göndermelidir.

3- Kendi yaptığı günahları ikrar edip, kötülüklerini saymalıdır.

4- Tövbe etmeli ve günahlarının affını talep etmelidir. Eğer boynunda kul hakkı varsa ifa etmeli veya bunu başaramıyorsa, onun edasını Allah’tan istemelidir.

5- Özel durumlarda duaya icabed ediliyor. Örneğin, farz namazlardan sonra.

6- Temiz olmaya özen gösterilmeli ve abdestli olarak dua etmelidir.

7- Dua halindeyken yönü Kıble’ye dönük olmalıdır.

8- Ellerini yukarı kaldırmalıdır. (Kol altı görünecek şekilde)

9- Sesini fazla yükseltmemeli veya çokda alçaltmamalı, normal olmalıdır. “Kendi kendine, yalvararak ve ürpererek yüksek olmayan bir sesle sabah akşam Rabbini an. Gafillerden olma.” (A’raf-206)

10- Dua ederken sözü bezeyip, süslememeli ve sade olarak dua etmelidir.

11- Duasına icabet edileceğine yakini olmalıdır. (Ümitli olmalı)

12- Dua ederken ısrar etmeli ve sürekli sıkılmadan tekrarlamalıdır.

13- Elbise, mekan ve yemeği helal olmalıdır.

14- Özellikle kendi hacetlerinin isimlerini ayrı ayrı söylemelidir.

15- Duayı yalnız kendisi için istememeli ve başkaları için de dua etmelidir. Onların hacetlerinin olmasını istemelidir.

16- Dua ederken ağlamalıdır. (Hiç değilse, ağlamaya çalışılmalıdır.)

17- Her durumda dua etmelidir. Hatta bir haceti olmadığında dahi, dua etmelidir. Yalnız haceti olduğunda dua edip, başka zamanlarda dua’yı terk etmemelidir.