Dünya Sevgisi

İnsanın yüce Allah ile ilişkisine mani olan en büyük engel, dünya sevgisi ve dünyaya bağımlılıktır. Dünyayı büyük gören ve dünya menfaatlerini elde etmeyi en büyük arzu olarak seçen insanın kalbinde artık yüce Allah'a yer kalmayacaktır.

Kur’an-ı Kerim şöyle buyurmaktadır:

“Allah, bir kişiye iki yürek vermedi”.[1]

İnsan zatının öyle bir özelliği vardır ki, sadece bir şeyi yaşam ilkesi edinebilir. Yani sadece bir şey insanın asıl gayesi olabilir ve diğer eğilimleri onun etrafında şekillenir. Allah sevgisi ile dünya sevgisi bir insanın kalbinde toplanmaz.

Dünya sevgisi iki açıdan Allah'tan uzaklaşmaya neden olur ve onunla ilişki kurmasını engeller:

– Bunlardan biri şudur: Dünya sevgisi kendi zatında kötüdür.

Yani dünya sevgisi, başlı başına ilâhî sevginin insan kalbinden çıkmasına neden olur ve Allah'ın kalbe girmesi için bir yer bırakmaz.

Ayna ol, peri yüzlülerin cemalini iste

Evini süpür, ondan sonra misafir dile.

– Bir diğer boyut ise şudur: Bütün düşünce ve gayreti dünyevi zevklere ulaşmak olan biri, bu yolda hiçbir şeyden geri durmayacak ve hatta insanlık dışı ve değer karşıtı işleri bile yapabilecektir. Böyle biri için önemli olan şey, ne pahasına olursa olsun amaca ulaşmaktır. Bu da, yüce Allah ile ilişkiyi engelleyecek tehlikeli bir etkendir.

Kur’an-ı Kerim'de, ilâhî elçilerin ve Masum Ehlibeyt İmamlarının (a.s) buyruklarında dünya eğilimini, dünya isteğini, dünya sevgisini, dünya perestliği kınayan birçok örnek görülmektedir.

Müminler Emiri İmam Ali (a.s), dünya sevgisinden ve lüks hayat özleminden uzak durmanın öneminden dolayı sürekli olarak insanı dünya sevgisinden sakındırmış ve şöyle buyurmuştur: Gönül harimini koruyun ve gözetin ki, dünya sevgisi ilâhî harime girip Allah sevgisinin yerini almasın.

İmam Ali (a.s), bir başka hadisinde ebedi ahiret hayatını insana hatırlatarak şöyle buyurmuştur: Kendinizi dünya bağımlılıklarından arındırın ve ahirete tamah besleyin. [2]

Hz. Ali (a.s), her akşam yatsı namazından sonra ve namaz kılanlar dağılmadan önce şöyle buyururdu: Azık toplayın, Allah'ın rahmeti sizinle olsun! Şüphesiz ki göçe çağrılmaktasınız, dünyaya yönelişi azaltın ve karşınıza çıkacak salih ameller azığı toplayın. [3]

Kur’an-ı Kerim konuyla ilgili olarak şöyle buyurmaktadır:

“Dünya yaşayışı, ancak bir oyundur, bir eğlence ve inanır ve çekinirseniz göreceksiniz ki (Allah) size mükâfatınızı vermektedir”. [4]

Görüldüğü üzere Kur’an-ı Kerim açısından dünya hayatı bir oyundur, ona kanacak olsak bizi kendisine meşgul edecek ve bizimle oynayacaktır. İşte burada kötülüğü buyuran nefs ve dış şeytan, durumdan faydalanarak insanı tahrik edecek ve bu meşguliyetini arttıracaktır. Sonuçta insan, dünya işleriyle meşguliyeti ve dünyaya bağımlılığıyla öz gerçeğini kaybedecektir; artık istememesi gereken şeyi isteyecek, istekleri dur durak bilmeyecek ve bu istekler, yetkinlik kazanmasına engel olacaktır.

İmam Musa b. Cafer (a.s), Hişam b. Hakem'e şöyle buyurmuştur: Dünyanın durumu deniz suyuna benzer, susamış kimse ondan içtikçe susuzluğu artacak ve nitekim bu, onu öldürecektir. [5]

İmam Cafer Sadık (a.s), dünya sevgisini her hata ve yanlışın nedeni görüp şöyle buyurmuştur: Dünya sevgisi her hatanın başıdır. [6]

Merhum İmam Humeyni (r.a), "Erbain" (Kırk Hadis) kitabında dünya sevgisinin zararları hakkında çok önemli eğitici noktalara temas etmiştir. Merhum İmam Humeyni’ye (r.a) göre, dünya sevgisi arttıkça bunun gönül ve ruh üzerindeki olumsuz etkileri de artar. Yine İmam Humeyni’ye (r.a) göre, insanın ölümden korkması da dünya sevgisinden kaynaklanır. Çünkü ölmenin en büyük zorluğu, bağımlılıkları defetme baskısı ve ölüm korkusudur.

Merhum İmam (r.a), dünya sevgisinin zararları hakkında kendi üstadı merhum Şahabadî'den (r.a) naklen şöyle yazar: Bizim arifimiz Şeyh hazretlerinin (ruhum ona feda olsun) buyurduğu gibi, dünya sevgisinin çok büyük zararlarından biri şudur: Eğer dünya sevgisi insan gönlünün sûreti olmuş ve insan ona şiddetle bağlanmış ise, ölüm anında görecektir ki yüce Allah onu sevdiğinden ayırıyor; onun ile istekleri arasına ayrılık salıyor. Bu yüzden Allah'a öfkelenerek ve ondan nefret duyarak dünyadan ayrılacaktır. Böyle bir öldürücü darbeyi açıklayan bu buyruk, insanı çok uyanık tutmalı ve insana, gönlünü çok iyi yoklamasını öğretmelidir.

Merhum İmam Humeyni (r.a), bu değerli kitabın bir diğer bölümünde şöyle buyurur: Dünya sevgisinin büyük zararlarından bir diğeri, insanı şer'î riyazetlerden, ibadetlerden ve ayinlerden uzak tutması, tabiat boyutunu güçlendirmesi ve asileştirmesidir. Tabiat, ruha itaat etmez, ona boyun eğmez ve insanın azmini sarsıp iradesini zayıflatır.

Dünya işlerine bağlanmak ve gönül vermek, insanın ibadetten, kulluktan, dua ve yakarıştan haz duymasına engel olur. Çünkü bu bağlılık ve bağımlılıklar, yüce Allah ile ülfet bağı kurmakla ve ahiret hayatına önem vermekle çelişir.

Övülen Dünya ve Yerilen Dünya

İnsan gönül tarlasında, şeriat suyu ve ezelî inayet güneşiyle faydalı bir yolculuğun ön hazırlığını bu dünyada yapmalıdır. "Dünya ahiret tarlasıdır." hadisi pekâlâ bu yönü de kapsamına alır.

Elbette insanın dünyaya davranış türünün de önemli olduğunu hemen belirtmeliyim. Çünkü bu dünya insan için şer tarlası da olabilir. İmam Ali (a.s), olayın bu yönüne işaretle şöyle buyurmuştur: Dünya kötülükler tarlasıdır. [7]

Böylece insan için iki dünya olduğu açık olarak anlaşılmaktadır: Biri övülen dünya ve diğeri ise yerilen dünya. Övülen dünya; insan için eğitim yurdu, manevî makamlara ulaşma yönünde ticaret yapılan pazar, yüce yetkinlikler edinme ocağı, ebedî ve mutlu hayatın ön hazırlığıdır.

Yerilen ve kınanan dünya ise kendi başına değer olmayan, insanın bağlılık ve bağımlılık sonucunda amaç ve gaye edindiği dünyadır. Böyle bir dünya, insanın Allah'a itaat etmesini, onu sevmesini, ahireti kazanmasını engeller. Bu dünya ahirete karşıttır ve asla bir arada bulunamazlar.

Müminler Emiri İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: Kuşkusuz dünya ve ahiret iki farklı düşmandır, iki değişik yoldur. O hâlde dünyayı seven ve ona aşk besleyen kimse ahiretten nefret edip düşman olur. [8]

İmam Ali (a.s), başka bir yerde de azık alınabilecek bir dünyadan söz etmekte ve şöyle buyurmaktadır: Dünya, ona doğru davranana doğruluk yurdu, ondan bir şey anlayana afiyet yurdu, ondan azık toplayana zenginlik yurdu ve onunla öğüt alana öğüt yurdudur. Dünya, Allah dostlarının secdegâhı, meleklerinin namazgâhı, vahyinin iniş yeri ve dostlarının ticaret yurdudur. Onlar, orda çalışmalarıyla rahmeti elde ettiler, cenneti kazandılar. [9]

İmam Cafer Sadık (a.s) ise şöyle buyurmuştur: Dünya, ahireti kazanmaya ne de güzel yardımcıdır! [10]

İnsan, kendisini o yüce amaca ulaştıracak azık peşinde olmalıdır. Kur’an-ı Kerim'in buyruğu uyarınca bu büyük yolculuğun azığı takvadır. Takva hem teorik aşamada insanı sapmadan korur ve hem de pratik aşamada doğru yolu insanın önüne yayar.

-----------

[1]- Ahzâb, 4.

[2]- Tasnifu Gureri'l-Hikem ve Düreri'l-Kelim, s.144.

[3]- Şeyh Müfid, el-İrşad, c.1, s.234.

[4]- Muhammed (s.a.a), 36.

[5]- Allame Meclisi, Biharu'l-Envar, c.1, s.152.

[6]- Şeyh Küleyni, Usul-u Kâfi, c.2, s.315.

[7]- Tasnifu Gureri'l-Hikem ve Düreri'l-Kelim, s.142.

[8]- Nehcü'l-Belâğa, Sübhi Salih tahkiki, s.493, hikmetli sözler: 103.

[9]- Nehcü'l-Belâğa, Sübhi Salih tahkiki, s.493, hikmetli sözler: 131.

[10]- Şeyh Küleyni, Usul-u Kâfi, c.5, s.72.