"Kadir" sözcü?ü her ?eyin ölçü ve haddi anlam?na gelir. [1] Terimde varl?k ve vücudun özelli?i ve yarat?l???n?n niteli?i anlam?nda ve ba?ka bir ifadeyle, her varl???n ölçü, s?n?r?na denmektedir. [2]

Bu geceye neden "Kadir Gecesi" denildi?ine dair aç?klamalar da bulunulmu?tur. Bu görü?lerden birine göre, bu gecede kullar?n mukadderat? ve y?l içinde ya?anacak olaylar?n ?ekli ve ölçüsü belirlenmektedir. Duhan suresinin 4. ayetinde belirtildi?i gibi o gecede tüm i?ler Allah’?n hikmetine göre ayarlanarak belirlenmektedir. Nakledilen çok say?daki hadise göre Kadir gecesinde insanlar?n bir y?ll?k mukadderat? tayin edilmekte; r?z?klar, ömürler ve ba?ka i?ler bu gecede takdir edilmektedir.

Ba?ka rivayetlere göre bu geceye "Kadir Gecesi" denilmesinin nedeni, bu gecenin ?eref ve yüce bir de?ere sahip oldu?undand?r. Zira Kur’an, o gecede kendi kadir ve de?eriyle kadir ve makam sahibi Hz. Cebrail arac?l??? ile Hz. Resul-ü Kibriya’n?n (s.a.a) kalbine nazil olmu?tur. [3]

Baz? rivayetlerde Kadir Gecesinin, ?aban ay?n?n 15. gecesi oldu?u belirtilmi?tir. Ehlisünnetin ço?unlu?u Kadir Gecesinin Ramazan ay?n?n 27. gecesi oldu?una inanmaktad?r.

Müminlerin Emiri Hz. ?mam Ali’nin (a.s) Ramazan ay?n?n 19. gecesinde yaralanmas? ve 21. gecesinde ?ehit olmas?, bu geceleri ?ialar için daha da önemli k?lm??t?r. Nakledilen rivayetlere göre Kadir Gecesi, Hz. Peygamber Efendimizin (s.a.a) zaman?na özgü bir gece de?ildir. Her y?l Ramazan ay?nda düzenlenmekte ve ?ialar, Allah’?n hüccet ve halifesinin K?yamet Gününe kadar yeryüzünde varolu? zorunlulu?u ö?retisi gere?ince, ?mam Mehdi’nin (a.f) varl???n? ispatlamaktad?rlar. Zira meleklerin nazil olmas? bir nazil olunana ihtiyaç duymaktad?r. Sonuçta, Hz. Peygamber Ekrem’in (s.a.a) ismet ve masumiyet gibi özelliklerine sahip bir vasi ve halifenin K?yamet gününe kadar varl???n? ortaya koymaktad?r.

?slam kültüründe, Kadir Gecesi, kendisine has özellik ve kutsiyeti olan y?l?n gecelerinden bir gecedir. ?slami rivayetlere göre, her y?l bu gecede insan?n bir y?ll?k takdiri yaz?lmaktad?r. Bu gecede Kur’an’?n bir defada yani def'i olarak Hz. Resulullah’?n (s.a.a) kalbine nazil olmas? ve Hz. ?mam Ali’nin (a.s) bu gecede yaralan?p ?ehit olmas? gibi nedenlerden dolay? bu gecenin önemi kaç kat daha artmaktad?r. Bu gecenin zikredilen özelliklerine binaen bu gecede Kur’an tilavet etmek, dua etmek, müstahap namaz ve amellerle me?gul olmak çokça tavsiye edilmi?tir.

Kur’an-? Kerim müfessirleri, Kadir Suresinin zahirine dayanarak, Kadir Gecesinin her y?l tekrar edildi?ine inanmaktad?rlar. Buna ilaveten, tevatür s?n?r?na varan çok say?da hadis bunu teyit etmektedir. [4] Yine nakledilen rivayetlere göre Kadir Gecesi, ?slam ümmetine ilahî hediyelerden biridir. Nitekim Hz. Resulullah’tan (s.a.a) ?öyle bir hadis nakledilmi?tir: “Allah-u Teâlâ, Kadir Gecesini benim ümmetime ba???lad?. Hâlbuki önceki ümmetlerden hiç birisi bu hediyeye sahip de?ildi.” [5]

Kur’an-? Kerim’de Kadir suresi ve Duhan suresinde Kadir Gecesine de?inilmi?tir.

Kadir Suresi:

"1. Biz onu Kadir Gecesi'nde indirdik. 2. Kadir Gecesi'nin ne oldu?unu sen ne bilirsin? 3. Kadir Gecesi, bin aydan daha hay?rl?d?r. 4. O gecede Rablerinin izniyle melekler ve Ruh, her i? için (Peygamber ve masum ?mam'?n huzuruna) inerler. 5. O (gece) esenliktir, ta fecrin do?u?una kadar." [6]

Duhan Suresi:

"1. Hâ. Mîm. 2, 3. Apaç?k olan Kitab'a andolsun ki, biz onu (Kur'an'?) mübarek bir gecede indirdik. Ku?kusuz biz uyar?c?y?zd?r. 4, 5, 6. Kat?m?zdan bir emirle her hikmetli i?e o gecede hükmedilir. Çünkü biz, Rabbinin bir rahmeti olarak peygamberler göndermekteyiz. O i?itendir, bilendir." [7]

?mam Ali'den (a.s) nakledilen bir hadiste Hz. Peygamber (s.a.a) Ramazan ay?n?n son on gününde yata??n? toplard? ve itikâf için mescide giderdi. Mescid-i Nebevi'nin tavan? yoktu ve ya??? oldu?unda bile, mescidi terk etmezdi. Ayn? ?ekilde Hz. Peygamber (s.a.a) bu geceleri uyan?k geçirir, uykulu gördü?ü ki?ilerin yüzüne su serperdi. Hz. Fat?ma (s.a) ise, Kadir Gecelerini sabaha kadar ibadetle geçirirdi. Evlatlar?n? ve ev ahalisini geceyi uyan?k ve ibadetle geçirmelerine mecbur ederdi. Uyku problemlerini az yiyerek ve gündüz uykusuyla hallederdi. Masumlar (a.s) Kadir Gecelerinde mescitte olmay? ve ibadetle sabahlamay? terk etmezlerdi. Bir rivayette ?mam Sad?k (a.s) Kadir Gecelerinden birisinde çok hastayd?. Buna ra?men etraf?ndakilerden onu ibadet için mescide götürmelerini istemi?tir.

?ia hadis kaynaklar?nda, Kadir suresi ve Kadir Gecesiyle ?mam Mehdi’nin (a.f) varl??? ve ya?ad??? ispat edilmektedir. Bu hadislere göre, melekler kadir gecesinde, gelecek y?l?n takdirini ibla? etmek için Hz. Peygambere (s.a.a) nazil olmaktad?r. Öte yandan Kadir Gecesi her y?l tekrar edildi?inden ve Hz. Peygamberin (s.a.a) zaman?na özgü olmad???ndan (K?yamet gününe kadar insanlar?n var olaca?? ve takdirlerinin belirlenmesi devam edece?inden dolay?) Peygamber Efendimizden (s.a.a) sonra, melekler efendimizin vasisi olan Masum ?mama nazil olmakta ve ona nazil etmektedirler. Kadir Gecesi her y?l oldu?undan ve meleklerin Kadir Gecesinde nazil olmas?, nazil olunan?n varl???n? zorunlu k?ld???ndan k?yamet gününe kadar ?mam Mehdi’nin (a.f) varl??? kan?tlanmaktad?r.

Bu konuda nakledilen rivayetlerden baz?lar? ?unlard?r: “?mam Muhammed Bak?r (a.s) ?öyle buyurmu?tur: ‘Ey ?ia toplulu?u! Has?m ve muhaliflerinize kar?? “inna enzelnahu” (Kadir suresi) ile istinat ediniz ki galip olursunuz. Allah’a andolsun ki bu sure Resulullah’tan sonra Allah-u Teâlâ’n?n hücceti (halifesi) içindir. Bu sure, sizin dininizin kan?t ve efendisi, ilmimizin nihayetidir.” [8]

?bn-i Abbas ?mam Ali’den (a.s) ?öyle nakletmektedir: “Her y?l, bir y?l?n takdirinin belirlenerek nazil oldu?u bir Kadir Gecesi vard?r. O gece için Resulullah’tan (s.a.a) sonra veliler (imamlar) vard?r.” ?bn-i Abbas: “Onlar kimlerdir?” diye sordu?unda Hz. Ali (a.s) ?öyle buyurmu?tur: “Ben ve benim soyumdan gelen ve hepsi de imam ve muhaddis olan on bir ki?idir.” [9]

Hadislerin genelinden anla??lan delillere göre ?u sonuç elde edilir:

Kadir Gecesinde, bir y?ll?k mukadderat Hz. Peygamber'e (s.a.a) nazil edilmektedir.

Kadir Gecesi, Hz. Peygamber'in (s.a.a) zaman?na özgü de?ildir. Bilakis K?yamet gününe kadar devam edecektir.

Kadir Gecesinde meleklerin nazil olmas? ve ilahi mukadderat için ismet ve masumiyet gibi Hz. Peygamber'e (s.a.a) benzerli?i olan bir ini? (kalbe) yerine ihtiyaç duyulmaktad?r.

Bu ini? yeri, hadislere göre, Masum Ehlibeyt ?mamlar?d?r.

Sonuç: Günümüzde de kaç?n?lmaz ve zorunlu olarak masum bir imam?n olmas? gerekmektedir. Hadislere ve ?slami ö?retilere göre, o ki?i Ehlibeyt imamlar?n?n sonuncusu ve 12. imam, Hz. Mehdi (a.f)’dir.

-----------------

[1]- Ferahidi, Kitabu’l Ayn, c.5, s.113; Kurey?i, Kamus-u Kur’an, c.5, s.246, 247.

[2]- El-Mizan, c.12, s.144.

[3]- El-Murakabat, s.237, 252.

[4]- Tefsir-i Numune, c.27, s.190.

[5]- Tefsir-i Numune, c.27, s.190.

[6]- Kadir, 1-5.

[7]- Duhan, 1-6.