Bismillahirrahmanirrahim

Hz. Fatıma’nın (s.a) şehadet günü hakkında çeşitli rivayetler nakledildiği için, takvimde üç şehadet günü kayıtlıdır. Irak ve özellikle Necef Şiaları arasında üç gün ve İran’da ise, iki gün (13 Cemaziyelevvel ve 3 Cemaziyelahir) "Hz. Fatıma’nın (s.a) şehadeti" unvanı ile matem tutulmaktadır. Bugünlere “Birinci Fatıma günleri” ve “İkinci Fatıma Günleri” denmektedir.

Tarihi olarak 3 Cemaziyelahir daha meşhurdur ve İran’da "Matem günü" unvanı ile resmî tatildir. Kum şehrindeki bazı taklit merciler (taklit edilen müçtehitler) yaya olarak matem meclislerine katılmaktadırlar.

Rivayetlerdeki Farklılık

Hz. Zehra’nın (s.a) şehadet günü farklı tarihi nakiller ve İmamlardan (a.s) nakledilen çeşitli rivayetler kaynaklı olarak, farklılıklar arz etmektedir. Bazıları Hz. Fahr-i Kâinat Efendimizin (s.a.a) vefatından kırk gün, bazıları yetmiş iki gün, bazıları yetmiş beş gün, bazıları doksan beş gün, bazıları üç ay ve bazıları da altı ay sonra olduğunu belirtmişlerdir. [1]

Bazı tarihi nakillere göre Hz. Fatımatu’z-Zehra (s.a), Hz. Resul-ü Kibriya Efendimizin (s.a.a) vefatından yetmiş beş gün sonra 13 Cemaziyelahir’de şehit olmuştur. [2] Şialar bugüne ve bundan birkaç gün önceye ve sonrasına "birinci Fatıma (s.a) günleri" demektedir.

Şiaların yaşadıkları bazı coğrafyalarda Hz. Sıddıka-ı Tahire (s.a) için matem merasimleri "birinci Fatıma (s.a) günlerinden" başlamakta ve "ikinci Fatıma (s.a) günlerine" kadar sürmektedir.

Şialar arasında bugünlerde cami, mescit, dernek, vakıf ve evlerde mersiyeler okunmakta ve ağıtlar yakılarak, Hz. Fatıma'nın (s.a) mazlumca şehadetinden ötürü gözyaşı dökülerek, anılmaktadır.

Ebu Basir’in İmam Cafer-i Sadık’tan (a.s) naklettiği bir rivayete göre, Hz. Fatımatu'z-Zehra (s.a) Cemaziyelahir ayının üçünde Cumartesi günü şehit olmuştur. [3]

Hz. Fatıma (s.a) için matem günlerinin en yoğunu, genellikle ikinci Fatıma (s.a) günlerinde gerçekleşmektedir. Havza İlimlerinin Kum’da Ayetullah Hacı Şeyh Abdulkerim Hairi tarafından tesis edilmesinin ardından, Fatıma (s.a) günleri matemi de ihya olmuştur. [4]

Matem Süresi

Şia geleneklerinde matem için özel bir süre yoktur. Muharrem ayının ilk on gününde tutulan on günlük matem için rivayetlerde bir tavsiye bulunmamaktadır. Allah Resulü'nün (s.a.a) kızının yüce makamı, Müminlerin Emiri Hz. Ali’nin (a.s) hakkını savunurken şehit olması ve başına gelen musibetler bu geleneğin Şialar arasında yayılmasına neden olmuştur.

Bu iki on günün zamanı da bir şehirden diğerine farklılıklar arz etmektedir. Ancak genel olarak 75 gün görüşüne göre Cemaziyelevvel’in onundan yirmisine kadar "birinci Fatıma (s.a) Günleri" ve 95 gün görüşüne göre Cemaziyelahir’in birinden onuna kadar "ikinci Fatıma (s.a) günleri" olarak geçmektedir. Bazı taklit merciler, her iki Fatıma günü için de üç gün matem tutulması tavsiyesinde bulunmaktadır. Şöyle ki "birinci Fatıma (s.a) günleri" için Cemaziyelevvel ayının 13, 14 ve 15’inde; "ikinci Fatıma (s.a) günleri" için ise, Cemeziyelahir ayının 1, 2 ve 3’ünde matem tutulmalıdır.

------------

[1]- Nezeri Münferid, s. 427- 431.

[2]- Kuleyni, c. 1, s. 241, h. 5.

[3]- Taberi, s. 134.

[4]- Rezevi, s. 151- 154.