Bismillahirrahmanirrahim

Son yıllarda irfan eğilimi popülerleşmiş ve çeşitli irfani gruplar gençleri cezbetmek için ortaya çıkmıştır. Bu konuyu açıklamak için, sorunun cevabını netleştirmek adına birkaç mukaddimeyi belirtmek gerekiyor.

Birinci Mukaddime:

“İrfan”, “tanıma” anlamında olan "marife"den gelir ve terim olarak Hakk'a ulaşmak için mükemmellik ve marifet yollarını tanımak anlamına gelir. Bu nedenle “arif”, Hakk'a ulaşmanın yollarını bilen ve Allah'a ulaşmak için bu yolları kateden kişiye denir. [1]

İkinci Mukaddime:

Saf İslami irfan (Hakk'a ulaşmak için), İslam'ın özünden alınmıştır. Bu nedenle İslami emirlere ve dini şeriata uymak, Allah'ı tanımak ve O'na ulaşmak için bir ön koşuldur. İnsan, farzları yerine getirmek ve haramlardan kaçınmak gibi ilahi görevlere tam olarak bağlı kalmadıkça, bu ulaşma ve marifet gerçekleşmeyecektir. Bu mukaddimeyi, cevizin kabuğu ve onun içine benzetebiliriz. Yani aynı cevizin içi ve kabuğundaki benzetmede olduğu gibi, İslam ve şeriat, İslami irfanı koruyan kabuk gibidir ve bu kabuk olmadan o olgunlaşamaz.

Üçüncü Mukaddime:

İkinci mukaddimede belirtildiği gibi, dini şeriatın emirlerine uymak İslami irfan için bir ön koşuldur. Şimdi dikkate edilmelidir ki gerçek arif, manevi yolculuğunun tüm aşamalarında, bu dünyada olduğu sürece, şeriatın zahiri yönlerine ve bizim için “ilahi görev” unvanıyla gönderilen ve açıklanan şeylere uyulmalıdır; örneğin farzları yerine getirmek ve haramlardan kaçınmak gibi. Bu zahiri ameller yanında, “düşünme, nefsi kınama, amelleri hesaba çekme” gibi bazı içsel eylemler de yapılmalıdır. Ahlak ve irfani desturu’l-ameller konusunda alimler ve ariflerin, özellikle büyük arif İmam Humeyni'nin (r.a) irfani ve ahlaki talimatları çoktur. Bu konuda daha fazla bilgi için Muhammed Rıza Runi Evhedi'nin "Ruhullah'ın İrfani Ruhu" kitabına başvurabilirsiniz.

Dördüncü Mukaddime:

Şeriat hakkında bahsedilen ameller (zahiri ve batıni), Ehl-i Beyt'ten (a.s) bize ulaşan rivayetlere göre, eğer Kur'an ve Hz. Peygamber’in (s.a.a) sünnetine uygunsa, kabul edilebilir ve uygulanabilir. Ancak eğer Kur'an ve Hz. Peygamber’in (s.a.a) sünnetine aykırıysa, bu konudaki gelmiş olan hadislere göre onları bir kenara bırakmalıyız.

ما وافق الکتاب فخذوه وما خالفه فاطرحوه.

"Kitaba (Kur'an'a) uyanı alın, ona aykırı olanı atın." [2]

Bu, iddia edilen tüm irfani akımlar için genel bir kuraldır. Eğer prensipleri ve inançları Allah'ın kitabı ve Hz. Peygamber'in (s.a.a) sünnetiyle uyumluysa kabul edilir ve eğer değilse, kabul edilmez.

Bahsedilen bu mukaddimelere dayanarak, Osho, Eckankar, Şeytan tapıcılığı, Ram Allah Hyunzgate, Kozmik irfan ve benzerleri gibi yeni ortaya çıkan irfan akımları hakkında, onların ilke ve uygulamalarından anlaşıldığı üzere, şunları söyleyebiliriz:

İlk olarak, bunların geneli İslam alanının tamamen dışındadır ve mebde, mead ve nübüvvet inancına sahip değillerdir; nerde kaldı İslam şeriatına uygun olmaları. Hatta İslam'a atfedilen ve grup, tarikat veya tekke şeklinde örgütlenen irfani akımların pratik davranışları ve gelenekleri de İslam şeriatının ölçütlerinden uzaktır ve iddiaları çoğu durumda şeriatın zahiri ve batıni yönleriyle uyuşmamaktadır.

İrfanın Allah'a, ahirete ve Allah'ın kulları için belirlediği yola inanmakla anlam kazandığı ve materyalist ve ateist dünyada irfanın en az yere sahip olduğu göz önüne alındığında, insanı Allah'a ulaştıran ve sapkınlıktan kurtaran yol, gerçek irfan yolu olabilir. Bu yolu Allah'tan başka kimse bilemez. Bu nedenle onu peygamberler ve şeriat göndererek insanlığa göstermiştir. İnsanlar ve irfan iddiasında bulunanlar tarafından oluşturulan bu yolun dışındaki bir yol, gerçek ve kurtuluşa erdiren bir irfan olamaz. Aksine, Allah'ın yolunun karşısında şeytani ilhamlar ve nefsani arzularla ortaya çıkmış yollar olabilirler.

Yeni ortaya çıkan irfan akımları, sahte, eklektik ve uydurma irfanlardır; dinle hiçbir ilgileri yoktur. Gerçekte bunlar irfan değil, yapılmış bir tahriftir ve yayılmış bir yalandır. Gerçek irfan insanı kurtarmak ve imanını güçlendirmek içinken, uyuşturucu ve halüsinojen madde kullanımı veya hipnozun öğretilerinin bir parçası olduğu bir yol ve yönteme nasıl irfan adı verilebilir?

Bu irfan akımlarının ortaya çıkış nedenleri konusunda aşağıdaki hususlar etken olarak sayılabilir:

1- Bazı yazarlar, sahte ve uydurma irfanların özelliklerinden birini şöyle ifade etmişlerdir:

Bu irfanlar, dinin ibadet hükümlerini “el ve ayak bağı” ve “baş ağrısı sebebi” olarak görürler. Nasıl ki içeriğin ve gerçek dinin anlamının boşalması dini, din görünümlü bir şeye dönüştürüyorsa, şekilleri ve suretleri terk etmek de gerçek irfanı sahte irfana dönüştürür. [3]

Bu nedenle, sahte irfanın (tasavvufun) yayılmasının sebeplerinden biri de bu olabilir; çünkü birçok insan için bir dizi dini ritüel, amel ve şeriat kurallarından kurtulmak oldukça çekici ve hoş bir durumdur. Aynı zamanda dinlerini koruyup dindar kalmak, hatta arif (irfan sahibi) olmak ve seçkin bir dini tarikatın takipçisi sayılmak da isterler. Bu tür bir irfan, saf ve temiz niyetli genç gruplar arasında kolaylıkla ve hızla yayılır ve bu gençler saflıkları nedeniyle kolayca kandırılırlar.

Hatta bu mesele, yani şeriatın zahiri yönlerine kayıtsız kalmak ve fıkıh ile fakihleri (İslam hukuku alimleri) küçümsemek, bin yıldan fazla geçmişe sahip olan tasavvuf gruplarında ortak bir özellik olarak karşımıza çıkar. Bu durum sadece İran'da değil, Çin, Hindistan, Mısır ve diğer ülkelerdeki tasavvuf gruplarında da görülmektedir.

2- Bazıları şöyle demiştir: 'Sahte irfanda genellikle maddi ve dünyevi amaçlar hedeflenir ve bu hedefler uyuşturucu veya halüsinojen madde kullanımı ya da psikolojik manipülasyon gibi yollarla gerçekleştirilir. [4] Bu amaçlar doğrultusunda çeşitli isimler altında tarikatlar ve gruplar kurulur ve gençleri çekerek kendi hedeflerine ulaşırlar.

3- Bu irfan akımları, gençleri daha iyi ve kolay çekmek için çeşitli dini ve irfani gelenekleri birbirine karıştırır ve bu karışımı şöyle açıklarlar: "Biz her dini ve irfani gelenekten en iyi parçaları ve unsurları seçiyoruz. Bu şekilde tüm dini ve irfani geleneklerin güçlü yönlerini içeren ve hiçbirinin zayıf yönlerini içermeyen bir irfani sistem oluşturuyoruz." Ancak bu kombinasyon ve telkinin kendisinin bu irfanların en büyük kusuru olduğunu göz ardı ederler. [5]

Bu durum, bazı insanların bu irfan akımlarına yönelmesine neden olur; çünkü bunlarda kayıtsızlık ve dinden uzaklaşma yaygındır. Eğer dikkat ederseniz, burada bir yanıltmaca söz konusudur. Bu irfan ekollerinin öğretilerinde ilahi dinlerin Tanrısı ve göklerin ve yerin yaratıcısı tanıtılmaz. Aksine mutlak ve koşulsuz bir güce davet edilir. Belirsiz ve kafa karıştırıcı bir dil kullanılır; zamanla bu dil giderek silikleşir ve çok kurnaz öğretmenler tarafından ateizm sınırına doğru yönlendirilir.

4- Gençlerin yoldan çıkmasının nedenlerinden biri de çeşitli görüşlerin ortaya çıkardığı karmaşadır. Bu, tevhid ve dini konularda kafa karışıklığı, güvensizlik ve şüphe yaratır. Bu durum, bazı gençlerin güvenini kaybetmesine ve şüpheye düşmesine neden olur; sonuç olarak sapkın akımlara yönelirler.

Bu sapkın ağları kuranlar, bunların temsilciliğini yaparak propaganda yaparlar. Bu akımlara yönelenler arasında irfan kastı veya arif olma niyeti taşımayanlar olabilir; sadece karın doyurma ve şehvet peşinde olanlar da olabilir.

------------

[1]- Ferhengi Maarif-i İslami, c.2, s.810.

[2]- İbn İdris-i Hilli, es-Serair, c.2, s.683.

[3]- Cevher ve Sedef-i İrfanı İslami, Yazar: Fritbof Metvan, s.47.

[4]- Cevher ve Sedef-i Kâmil, s.47.

[5]- Cevher ve Sedef-i Kâmil, s.48.