Babası İmam Hadi'nin (a.s) şehadetinden sonra hicri 254'te imamet makamına ulaştı. Hz. Peygamberimizin (s.a.a) müjdelediği, bütün ilahi dinlerde vaat edilmiş, gelişi ile dünyayı adaletle dolduracak ve evrensel ilahi hükumeti kuracak olan İmam Mehdi'nin (a.f) babasıdır.

Hz. İmam Hasan Askeri'nin (a.s) nesebi, sekiz vasıta ile Şiilerin ilk imamı Hz. Ali b. Ebi Talib'e (a.s) yetişmektedir.[1] Babası İmam Hadi (a.s) İmamiye Şiaların onuncu imamıdır. Şii kaynaklara göre o hazretin annesi “Cariye” idi ve “Hudeys” veya “Hudeyse” adıyla anılmaktaydı.[2] Diğer bazı kaynaklar onun adını Susen[3] Asefan[4] ve Selil[5] olarak nakletmişlerdir.

Doğumu:

Kaynaklar çoğunlukla İmam Hasan Askeri'nin (a.s) doğumunun Medine'de gerçekleştiği görüşündedirler.[ 6] Ancak o hazretin Samerra da doğduğu görüşüne de yer verilmiştir.[ 7] İmamiye mezhebine ait kaynakların çoğu o hazretin, hicretin 232. yılında Rebiülahir ayında dünyaya gözlerini açtığını belirtmişlerdir.[ 8] İmam Hasan Askeri'nin (a.s) bizzat kendisinden nakledilen bir rivayete de aynı tarih zikredilmiştir.[ 9] Fakat Ehlisünnet kaynakları ve bazı Şii kaynaklarda o hazretin doğumunu, 231. h.k. yılı olarak kaydetmişlerdir.[10] Şeyh Mufid “Mesaru'ş-Şia” adlı eserinde İmam’ın (a.s)  doğum gününün, Rebiülahir ayının onunda olduğunu kaydetmiştir.[11] Ancak kameri 6. yy.da bu iddia bir kenara itilmiş ve o hazretin doğum gününün Rebiulahir ayının sekizinci gününde olduğu görüşü şöhret bulmuştur.[12] Elbette İmamiye mezhebince meşhur olan görüş de budur.

İmam Hasan Askeri'nin (a.s) “Cafer” adında bir kardeşi vardı ki Şialar nezdinde o, “Cafer-i Kezzab” (Yalancı Cafer) olarak bilinir. Zira o, İmam Hasan Askeri'nin (a.s) şehadetinden sonra, o hazretin bir çocuğunun olduğunu inkar etmiş kendisinin İmam’ın (a.s) tek varisi olduğunu söyleyerek, imamet iddiasında bulunmuştur.[13] Seyyid Muhammed ve Seyyid Hüseyin o hazretin diğer iki kardeşi idiler.[14]

İmam Hasan b. Ali (a.s) ve babası İmam Ali b. Muhammed (a.s) Abbasiler tarafından Samerra'da askeri ordu bölgesinde zorla alıkonulmasından dolayı “Askeri” lakabıyla anılmaktadır. Samerra’daki zorunlu ikamet, bu iki İmam’ın (a.s) tüm hareketlerinin hükümet güçleri tarafından kontrol altında tutulmasına neden olmuştur. Dolayısıyla Şiiler, bu dönemde İmam’a (a.s) ulaşma yolunda büyük kısıtlamalar ile karşı karşıya kalmıştır.

İmam Askeri (a.s) takipçileri ile temsilcileri aracılığı ile ve mektuplaşarak irtibat sağlıyordu. Ör: İmam Mehdi'nin (a.f) has naiplerinden biri olan Osman b. Said, o hazretin özel temsilcilerinden biri sayılmaktaydı.

İmam Hasan Askeri (a.s) 260 h.k. yılının Rebiü'l Evvel ayının sekizinci günü 28 yaşında şehadete ulaşmıştır. Babasının mezarının yanında defnedilmiştir. Bu iki imamın defnedildikleri mekan "Askeriyeyn Haremi" unvanıyla meşhurdur. Aynı zamanda Irak’ta bulunan Şia ziyaretgahlarından biridir.

İmam Hasan Askeri’den (a.s) Kur’an tefsiri, ahlak, fıkıh, inanç konuları ve dualar hakkında çeşitli hadisler rivayet edilmiştir.

---------------

[1]- Sem'ani, El-Ensab, (1962 m /1382 h.k.) c.9, s.300.

[2]- Kuleyni, Kafi, (1391 h.k.) c.1, s.503; Müfit, El-İrşad, (1414 h.k.) c.2, s.313.

[3]- İbn-i Talha, Metalibu's-Suul, (1371 h.k.) c.2, s.78; Sebt b. Cevzi, Tezkiretu'l Havas (1383 h.k) s.362. Elbette bazı kaynaklarda, "Susen" ismi, İmam Hadi'nin (a.s) annesinin adı olarak geçmektedir. (Nevbahti, Firaku'ş-Şia -1355 h.k.- s. 93) Diğer bir nakle göre ise İmam Mehdi'nin (a.f) annesinin adı olarak zikredilmiştir. (İbn-i Ebi's-Selc, Tarihu'l Eimme, Mecmuai Nefise, -1396 h.k- s.26)

[4]- Nevbahti, Fıraku'ş-Şia, (1355 h.k.) s.96; Rivayete göre onun adı başlangıçta “Asefan” idi ve İmam Hadi (a.s) ona “Hadis” adını verdi.

[5]- Hüseyin b. Abdulvahhab, Uyunu'l Mucizat, (Necef, 1369 h.k.) s.123.

[6]- Şeyh Müfit, El-İrşad, (1414 h.k) c.2, s.313; Şeyh Tusi, Tehzibu'l Ahkam, (1407 h.k) c.6, s.92.

[7]- İbn-i Hatem, Ed-Dürrü'n-Nazim, Müessesetu'n-Neşri'l İslami, s.737.

[8]- Nevbahti, Fıraku'ş-Şia, (1355 h.k.) s.95; Kuleyni, Kafi, (1391 h.k.) c.1, s. 503; Şeyh Müfit, El-İrşad, (1414 h.k.) c.2, s. 313.

[9]- İbn-i Rüstem Teberi, Delailu'l İmamet, (1413 h.k) s.423

[10]- İbn-i Ebi's-Selc, Tarihu'l Eimme, Mecmuatu Nefise, (1396 h.k.) s.14; Mes'udi, İsbatu'l Vasiyye, (1409 h.k.) s.258.

[11]- Şeyh Müfid, Mesaru’ş-Şia, (1414 h.k.) s.52; Bkz. İbn-i Tavus, El-İkbal, c.3, s.149; Şeyh Tusi, Misbahu'l Müçtehit, (1339 h.k.) s.792.

[12]- Bkz. İbn-i Şehraşub, Menakıb-i Âl-i Ebitalib, (1376 h.k.), c.3, s.523; Tebersi, E’lamu’l Vera bi-İ'lamu’l Huda, s.349; Tacu'l Mevalid, (1396 h.k.), s.57.

[13]- Tabesi, Hayatu'l İmamu'l Askeri (1382 h.k.) s.320-324.

[14]- Müfit, El-İrşad, (1413 h.k.) c.2, s.311-312; İbn-i Rüstem Teberi, Delailu'l İmamet, (1413 h.k.) s.425.