Nehcü’l-Belağa’nın Konularına Genel Bir Bakış

Nehcü’l-Belağa’da söz konusu edilen ve bu semavî sözlere çeşitli renkler katan konular çok fazladır. Nehcü’l-Belağa’yı hakkıyla analiz edebileceğimizi ve konunun hakkını verebileceğimizi iddia etmiyoruz. Fakat Nehcü’l-Belâğa’yı gelecekte gereğini daha iyi yerine getirecek insanlar çıkacağına dair kesin inanç ve ümitle, bu açıdan bir incelemeye tâbi tutmayı amaçlıyoruz.

Nehcü’l-Belâğa’nın her biri tek başına inceleme ve karşılaştırma konusu edilecek konuları şunlardır:

1- İlâhiyat ve tabiat ötesi.

2- Sülûk ve ibadet.

3- Hükümet ve adalet.

4- Ehlibeyt ve hilafet.

5- Öğüt ve hikmet.

6- Dünya ve dünyaperestlik.

7- Hamaset ve yiğitlik.

8- Gelecekte vuku bulacak fitne ve olaylar.

9- Dua ve münacat.

10- Dönemindeki halka yönelik şikayet ve eleştiriler.

11- Toplumsal ilkeler.

12- İslâm ve Kur’ân.

13- Ahlâk ve nefsi arındırmak.

14- Şahsiyetler.

Ve bir takım farklı ve başka konular.

Nehcü’l-Belağa’nın temel konularından biri, ilâhiyat ve tabiat ötesiyle ilgilidir. Hutbeler, mektuplar ve veciz sözlerin tamamında yaklaşık kırk defa bu konulara değinilmiştir. Bunlardan bazıları kısa sözlerdir ama genellikle birkaç satır ve bazen de birkaç sayfadır.

Nehcü’l-Belağa’nın tevhit konularının, bu kitabın en ilginç ve hayrete düşürücü konuları olduğunu söyleyebiliriz. Mübalağasız bu konular, söylendiği dönemin şartları dikkate alınırsa, icaz haddindedir.

İnsanı hayrete düşüren bu kitapta söz konusu edilen bu konular, eski ve yeni filozofların inanç ve düşüncelerine vakıf her düşünür ve filozofu hayretlere düşürmektedir.

Genel olarak Şia’nın rivayetleri, hadisleri ve duaları, ilâhî marifet ve başka içerikleri bakımından Şiî olmayan Müslümanların rivayet, hadis ve dualarıyla mukayese edilemeyecek bir niteliktedir. “Usûl-u Kafi”, “Tevhid-i Saduk” veya “İhticac-ı Tabersi” kitaplarında söz konusu edilen tevhidî konular, Şiî olmayanların kitaplarının hiçbirinde yoktur. Şiî olmayanların kitaplarında bu alanda söz konusu edilenlerin uydurma olduğu kesin bir dille söylenebilir. Çünkü bunların hepsi Kur’an-ı Kerim’in nas ve usullerine aykırı olup, cisimlendirme ve teşbih kokusu vermektedir.

Şimdi Nehc’ül-Belağa hakında yapılması gereken iki iş var: Biri, Nehcü’l-Belağa’da söz konusu olan ve İslâm toplumunun çok ihtiyaç duyduğu çeşitli meselelerde Hz. Ali’nin (a.s) mektebinin iyice açıklığa kavuşması için Nehcü’l-Belağa’nın muhteva ve içeriğinde derine dalmak ve diğeri ise, Nehcü’l-Belağa’nın senet ve kaynaklarını incelemektir. İslamî çevrelerde ulemanın bu iki işe girişmiş olduklarını duymamız gerçekten sevindirici bir olaydır.