Cevap:

Sorulan soru genel ve belli bir noktada odaklanmam??t?r. ?mam’?n (a.f) gaybete çekilmesinin, imamet görü?üyle hangi yönden çeli?ti?i aç?klanmam??t?r. Bu yüzden imam?n görevlerinin gaybetle olan çeli?kisini ve uyu?mazl???n? veya uyumlulu?unu konu edebilmek için, bu görevleri ayr? bir ?ekilde incelememiz gerekmektedir.

?mamet, nübüvvetin bir devam?d?r[1] ve imam bir nebinin bütün özelliklerine sahiptir. Sadece ayetlerin vahiy edilmesi kesilmi?tir. Sonuç olarak ?mam (a.s) da peygamber gibi üç as?l görevi üslenmektedir:[2]

1. Hükümet kurmak ve insanlar? zalim sultanlar?n elinden kurtarmak,

2. ?lahi ö?retileri aç?klamak ve onlar? insanlara ula?t?rmak,

3. ?nsanlar? do?ru yola hidayet etmek.

Yukar?daki üç ba?l?k, imam?n genel görevlerini göstermektedir. Ama e?er toplumsal ?artlar?n uygun olmamas? ve ?slam ümmetinin gev?ek olmas?, imam?n kar??l?kl? ve toplumsal olan baz? görevlerini yerine getirememesine sebep olursa, eksikli?in imam taraf?ndan olmad??? aç?kt?r ve bu imamet felsefesiyle çeli?memektedir.

K?yam etmek ve hükümet kurmak toplumsal bir harekettir ve uygun bir ortama ihtiyac? vard?r. E?er rehberin görevi, her ?artta hatta Müslümanlar?n maslahat?na uygun olmayan durumlarda dahi k?yam ederek hükümeti ele geçirmek oldu?unu söylersek, bo? bir söz söylemi? oluruz. Çünkü ?slam Peygamberi(s.a.a.), Medine’ye hicret etmeden önce Mekke’deyken, toplumsal ?artlardan dolay?, ?slam’?n zahiri yönlerini yerine getirmeye dahi muvaffak olmam??t?r ki nas?l k?yam ederek hükümet kursun! Bu konu da ayn? ?ekilde, Hz. Peygamber’in (s.a.a.) hafif veya gev?ek davrand??? anlam?na gelmez. Tam tersine o zamanki toplumsal ortam?n ?slam hükümetini kabul etmeye müsait olmad???n? göstermektedir.

Bu durum, sadece Hz. Peygamber’in (s.a.a.) zaman?na özel de?ildir. ?nsanlar?n dinden uzakla?malar? ve onu hafife almalar?n?n birinci ?mam’?n (a.s) d???nda, di?er imamlar?n imamet dönemlerinde de oldu?unu bilmekteyiz. Birinci ?mam (a.s.) döneminde de, o hazretin ömrünün sonlar?nda, ?slam hükümetini ayakta tutamamalar?na sebep olmu?tur ve bu durum imametin felsefesine hiç zarar vermemektedir.

Gaybet-i Kubra dönemi de, yap?lan aç?klamalara göre, imam?n bu göreviyle herhangi bir çeli?kisi yoktur. Asl?nda ilahi hükümleri, ?slam hükümeti ad? alt?nda uygulama imkân? oldu?u zaman gaybetin sona erece?i gündür. Hatta on ikinci ?mam’?n (a.f) en önemli özelli?inin[3], ilahi adaleti temsil eden hükümeti yeryüzünde uygulayaca?? oldu?unu söylemek de mümkündür. Sonuç olarak ?mam’?n (a.f) gaybete çekilmesi, ?slami hükümetin kurulmas? yönünden, imamet felsefesiyle çeli?ti?i söylenemez.

?mam?n ikinci görevi:

Hz. Peygamber (s.a.a.), ?slam’?n ilk y?llar?nda, kendisinin direk olarak her yere gitmesi ve bütün kabileler ve halk tabakalar?yla görü?mesinin mümkün olmamas?ndan dolay?, dini ö?retileri aç?klamak üzere Kur’an haf?zlar? ve din konusunda bilinçli olan kimseleri de?i?ik bölgelere göndermi?tir.[4] ?lahi ö?retileri yaymada, bu Hz. Peygamber’in (s.a.a) güzel bir sünneti ve hat?ras?d?r.

On ikinci ?mam (a.f) da ayn? ?ekilde bu yöntemi gaybet-i sugra (k?sa gaybet) döneminde uygulam??t?r. Özel vekiller insanlar?n dini konulardaki ilmi ihtiyaçlar?n? ve sorunlar?n? gidermi?lerdir. Bu yöntem, gaybet- sugra döneminden sonra da devam etmi?tir. Sadece ?eklinde biraz de?i?iklik olmu?tur; yani ?mam Zaman (a.f), isim getirmeden genel olarak baz? özelliklerin ta??nmas? ?art?yla, vekilleri atam?? ve insanlara da yeni geli?meler kar??s?nda onlara ba?vurmalar?n? emretmi?tir.[5]

Ama bazen bu vekillerin de çözemeyece?i sorunlar?n olmas? mümkündür. Böylesi durumlarda ?mam Zaman (a.f), ya zaman?n de?erli kimseleriyle görü?erek ya da ba?ka yollardan do?ru yolu insanlara gösterir. Bu konu için, ?slam f?kh?nda olan “icma’-i duhuli”[6] görü?üne veya ?mam Zaman? (a.f)’ görme ?erefine ula?an kimseleri anlatan kitaplara k?saca bakmam?z yeterlidir.

?mam?n üçüncü görevinin de gaybetle çeli?medi?i hususunda, ayn? ?ekilde önceki söylenen konular geçerlidir. Bu yüzden yeni bir aç?klama yapmaya gerek yoktur.

Yukar?daki konular?n d???nda, önemli iki noktan?n da zikredilmesi gerekmektedir:

A) ?mam (a.f), cismi olarak gaybete çekilmemi?tir. Çünkü onun da di?er insanlar gibi normal bir ya?ant?s? vard?r. Sadece ömrü, Allah’?n izniyle di?erlerine göre uzundur ve bu da ak?l ve ya?ama kanunlar?na ters de?ildir. Sonuç olarak on ikinci imam’?n (a.f), unvan olarak gaybete çekildi?ini söyleyebiliriz; yani ?mam (a.f), zuhur zaman?na kadar kendisini genel olarak dünya Müslümanlar?n?n önderi ve imam? olarak tan?tmayacakt?r.

B) ?mamet felsefesi hakk?nda söylediklerimiz, sadece imam?n görevleri ile s?n?rl?d?r. Ama ?mam’?n (a.f), imamet görevi d???nda sa?lad??? ba?ka faydalar? da vard?r ve bunlar onun sayesinde bizlere gelen ve ?ahit oldu?umuz ilahi lütuf ve rahmetlerdir. Örnek olarak ?unlar? söyleyebiliriz:

-Âlemin can? olmas?: Hz. Peygamber (s.a.a) ailesinin sözlerine göre ?mam (a.f) âlemin can?[7] ve onun varl??? ve yoklu?unun eksenidir. ?mam (a.f) hakk?nda rivayetlerde ?öyle gelmi?tir:

“E?er yeryüzü imams?z olursa, üzerindeki bütün insanlar? içine yutar.”[8]

-O yüce bereketlerin insanlara inmesi ve ilahi feyizlerin gelmesindeki vas?tad?r. Bu yüzden rivayetler ve on iki imamlar?n ziyaret namelinde ?öyle gelmi?tir:

“Gökyüzü sizin vesilenizle ya?mur ya?d?rmakta ve yeryüzü sizin hat?r?n?za a?açlar? yeti?tirmekte ve a?açlarda sizin için meyve vermektedir.”[9]

-?nsanlar?n nefislerine etkide bulunmada[10] ve onlar? ?eytan?n kar??s?nda sap?kl??a dü?mekten korumaktad?r. Bunu Ramazan, Muharrem ve Sefer gibi mukaddes ve mübarek olan aylarda, dünyan?n dört bir yan?nda görmekteyiz.

Bütün bu söylenenler gayip olan ?mam’?n (a.f) faydalar?ndan baz? seçmelerdir. Hz. Peygamber’in  (s.a.a.) buyurdu?u gibi insanlar imamdan, bulutlar?n arkas?ndaki güne?ten faydaland?klar? gibi faydalanmaktad?rlar.[11]

Tabiî ki Hz. Peygamber’in (s.a.a) bu buyru?u çok ince ilmi konular? içermektedir ve daha ayr?nt?l? bilgi edinmek için bu konudaki daha aç?k kitaplara[12] müracaat edilebilir.[13]

---------------

[1]- Amuze?-i Akaid, Muhammed Taki Misbah Yezdi, s. 306

[2]- ?slam’da ?ia, Seyyid Muhammed Hüseyin Tabatabai, s. 176

[3]- Delail-ul ?mamet, Muhammed ibn-i Cerir Taberi

[4]- ?slam Peygamberi tarihinden k?s?mlar, Cafer Subhani, s. 307

[5]- Vesail’ü?-?ia, ?eyh Hürri Amili, c. 18, s. 101

[6]- Usul’ul F?k?h, ?eyh Muhammed R?za Muzaffer, s. 358

[7]- ?mamlar?n Hayat?, Mehdi Pi?vai, s. 719

[8]- Usul-u Kâfi, Muhammed ibn-i Yakup Kuleyni, c. 1, s. 179

[9]- Kamil-uz-Ziyarat, ?bn-i Kuvleveyh Kummi, ikinci ziyaret

[10]- Bidayet’ul Maarif’il ?lahiye, Seyit Muhsin Harazi, c. 2, s. 153

[11]- Bihar’ul Envar, Muhammed Bak?r Meclisi, c. 52, s. 93

[12]- Do?umdan Zuhura Kadar ?mam Mehdi, Seyit Muhammed Kaz?m Kazvini,

[13]- Daha fazla bilgi için ?u kaynaklara müracaat edilebilir: ?ian?n Görü?ünde ?mam Mehdi (a.f), s. 168; Gaybet Zaman?nda ?mam-? Zaman’?n Varl???n?n Faydalar?, s. 654; ?mam?n Uzun Ömürlü Olmas?n?n Faydalar?, s. 221.