“İmam Hasan” diye meşhur olmuş, Kureyşi ve Haşimi’dir. Annesi, Hz. Peygamber’in (s.a.a) kızı Hz. Fatıma’dır (s.a). [1] Künyesi “Ebu Muhammed”dir. En meşhur lakabı “Taki”dir; ancak başka lakapları da vardır. Örneğin: Tayyip, Zeki, Seyyid, Sebt gibi. Hz. Peygamber Efendimiz (s.a.a) kendisini “Seyyid (Efendi)” olarak adlandırmıştır. [2]

Doğumu

İmam Hasan (a.s) Hicretin üçüncü yılında, Ramazan ayının ortasında gece yahut gündüz ve Medine’de dünyaya gelmiştir. [3] Ama Şeyh Kuleyni, “Kâfi” kitabında bir rivayet naklederek, doğumunu hicretin ikinci yılı olarak açıklamıştır. [4]

İmam Hasan’ın (a.s) adının konulması hakkında şöyle demişlerdir: Allah-u Teâlâ, İmam Hasan (a.s) dünyaya geldiğinde, Cebrail’e: Muhammed’in (s.a.a) bir evladı (torunu) oldu. Onun yanına git ve selamımı ve tebriklerimi sunarak, şöyle de:

Kuşkusuz Ali’nin (a.s) Sana olan konum ve menzileti, Harun’un Musa’ya olan menzileti ve konumu gibidir. Öyleyse ona (İmam Hasan’a) Harun’un çocuğuna koyduğu adı koy. Cebrail, Allah tarafından Hz. Resul-ü Kibriya’nın (s.a.a) yanına gelerek, tebriklerini sunduktan sonra şöyle dedi: Allah, onun adını, Harun’un çocuğunun adını koymakla görevlendirdi. Hz. Resulullah (s.a.a) “Harun’un çocuğunun adı nedir?” diye sordu. O “Şubber” diye arz etti. Buyurdu: Benim dilim Arapçadır. Arz etti ki: Onun adını “Hasan” koy. Böylelikle Hz. Resul-ü Ekrem (s.a.a) onun adını “Hasan” koydu. [5]

İmam Hasan (a.s) ömrünün yedi yılını dedesi Hz. Resulullah (s.a.a) ile birlikte geçirmiştir. Şii ve Sünni kaynaklarda İmam Hasan’ın (a.s) Hz. Resul-ü Kibriya Efendimizin (s.a.a) yanındaki şan ve konumunu ortaya koyan birçok hadis yer almaktadır. Hz. Peygamber Efendimiz (s.a.a) bir hadiste İmam Hasan (a.s) ve İmam Hüseyin (a.s) hakkında şöyle buyurmaktadır: “Hasan ve Hüseyin cennet gençlerinin efendisidir.”

İmam Hasan (a.s) 37 yaşında iken imamet makamına ulaşmıştır. Hicretin 41. yılında Muaviye ile barış yapmıştır. Hükümet dönemi altı ay üç gün sürmüştür.

İmam Hasan (a.s) İmamet ve Hilafet gibi iki ağır sorumluluk ve Müslümanlar arasında birliğin sağlanması ve ayrılıklara mani olma konusunda önemli bir rol üstlenmiş ve sonunda Muaviye ile barış yapmak zorunda kalmıştır. Bu, İmam Hasan’ın (a.s) sağlam karakterini ve hoşgörüsünün genel tasvirini ortaya koymaktadır. Hilafet dönemi ve Muaviye ile yaptığı barış antlaşması hayatındaki ve İslam’ın başındaki en önemli gelişmelerdendir. Bu, hem kendi zamanında birlik sebebi olmuş ve hem de başta Şialar olmak üzere Müslümanların tarihi boyunca dini-ahlaki öğretileri mesabesinde olmuş ve iktidar, savaş ve barış gibi esaslı kavramların yaklaşımında dramatik etkileri beraberinde getirmiştir. [6]

Barış antlaşmasından sonra, Medine’ye gitmiş ve orada on yıllık ikametin ardından Hicretin 50. yılında Sefer ayında 48 yaşındayken şehit olmuştur. [7] Medine’de Baki Mezarlığında defnedilmiştir.

------------

[1]- Mufid, el-İrşad, c. 2, s. 3.

[2]- Erbili, Keşfu’l Gumme, c. 2, s. 296.

[3]- Mufid, el-İrşad, c. 2, s. 3.

[4]- Kuleyni, Usul-u Kâfi, c. 2, s. 499.

[5]- Saduk, Emali, s. 134.

[6]- Hacı Menuçehri, Feramerz, Dairetu’l Maarifi Bozorg-i İslami, c. 20, “İmam Hasan (a.s)” maddesi, s. 532.

[7]- Erbili, Keşfu’l Gumme, c. 2, s. 289.